WB: Phải coi bản quy hoạch tổng thể quốc gia là tài liệu sống, liên tục cập nhật, bám sát thực tế

Ngày 26/7/2022 tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) phối hợp với Ngân hàng thế giới tại Việt Nam (WB) tổ chức hội thảo tham vấn ý kiến các tổ chức quốc tế, đơn vị tư vấn quốc tế đối với Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050.

Tóm tắt dự thảo Báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050TS, TS. Trần Hồng Quang - Viện trưởng Viện Chiến lược Phát triển cho biết, Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 với mục tiêu kiến tạo một không gian phát triển quốc gia hiệu quả, bền vững; hình thành được các vùng động lực, các trung tâm kinh tế, đô thị chiến lược, mạng lưới kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; kết nối giữa các vùng, giữa thành thị và nông thôn, tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế cao.

Quy hoạch tổng thể quốc gia nhằm mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh của lãnh thổ; kết nối thông suốt giữa các vùng, địa phương bên trong quốc gia; kết nối thông suốt giữa quốc gia và quốc tế; thúc đẩy sự phát triển kinh tế, thịnh vượng, tạo ra nhiều sinh kế, phù hợp với bối cảnh mới; bảo vệ môi trường; bảo tồn di sản văn hóa và thiên nhiên.

Trong Quy hoạch tổng thể quốc gia, tập trung nghiên cứu phân vùng chức năng, trong đó trọng tâm là bố trí không gian cho các ngành kinh tế chính, các đô thị lớn, các hành lang kinh tế; xác định vùng trung tâm (động lực) tăng trưởng; các khu vực bảo tồn; các khu vực phòng ngừa thảm họa; hài hòa mối quan hệ đô thị - nông thôn; thúc đẩy thực hiện mục tiêu đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2050 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Bình luận về dự thảo Quy hoạch tổng thể quốc gia của Việt Nam, TS. Danny Leipziger- Ngân hàng thế giới WB cho biết, Quy hoạch đã thể hiện sự quan tâm nhiều hơn đến môi trường, biến đổi khí hậu và hành lang kinh tế. Việc điều chỉnh quy hoạch giữa kỳ cũng được nhắc đến. Một số vùng kinh tế, với các dự án quy mô lớn cần được lựa chọn kỹ, đánh giá lại chất lượng đầu tư hiện tại trước khi tính tới dự án đầu tư mới.

Tuy nhiên, vấn đề lớn với các bản quy hoạch tới 2030 trở đi là yếu tố bất định ngày càng tăng lên, cả trong điều hành kinh tế và đầu tư từ địa chính trị, chuỗi cung ứng, an ninh mạng, đại dịch,…

Để có thể hạn chế tạo ra các tài sản lãng phí, không sử dụng, cần phải coi bản quy hoạch là tài liệu sống, liên tục cập nhật, bám sát thực tế. Cùng với đó, phải theo dõi, đánh giá một cách chủ động. Việc học hỏi kinh nghiệm các quốc gia cũng cần được đánh giá, điều chỉnh hàng năm.

TS. Danny Leipziger cho rằng, về công bằng và hiệu quả, cần cố gắng kết nối quy hoạch đô thị và sử dụng đất, giữa đô thị trung tâm và đô thị nông thôn. Một số nơi dân số sẽ tập trung và cần đầu tư thêm. Cần kết nối các thành phố nhỏ với các đại đô thị lớn là định hướng đúng đắn, về cơ bản nên tận dụng các lợi thế sẵn có về tài nguyên, con người. Việc tạo ra các khu kinh tế mới sẽ rất tốn kém.

Do vậy, khi triển khai Quy hoạch, Việt Nam cần dựa trên lợi thế cạnh tranh của từng vùng, xem vùng đó có ưu thế gì, có tài nguyên ra sao,… Bên cạnh đó, Quy hoạch cũng cần đề phòng các rủi ro, cần phải tính đến yếu tố khác liên quan đến sử dụng vốn, năng suất, sử dụng vốn,…

Góp ý về định hướng phát triển hệ thống đô thị Quốc gia trong dự thảo quy hoạch tổng thể Quốc gia của Việt Nam, TS. Phó Đức Tùng- Ngân hàng thế giới cho rằng, việc phát triển hệ thống đô thị quốc gia cần đảm bảo các yếu tố bền vững và an ninh quốc phòng. Hệ thống đô thị cần phải phát triển thành mạng lưới, có mối liên kết hệ thống, chứ không chỉ là một tập hợp các điểm đô thị rời rạc. Quy hoạch và hạ tầng cần đi trước một bước, làm định hướng cho phát triển đô thị.

“Về kinh tế, hệ thống đô thị là cốt lõi của tăng trưởng kinh tế. Vì thế, cấu trúc của hệ thống đô thị cần gắn liền với chiến lược phát triển kinh tế, nhất là cần phải tạo ra những sự tập trung theo hành lang, vùng trọng điểm, để có thể trở thành đầu tàu về tăng trưởng kinh tế”- TS. Phó Đức Tùng chia sẻ.

Bà Carolyn Turk- Giám đốc Quốc gia WB tại Việt Nam cho biết, thật khó để đưa mọi thứ vào quy hoạch này, vấn đề là cần dành không gian đáp ứng các thích ứng mới mà chúng ta chưa lường tới được. Cần thay đổi cách tiếp cận theo tổng thể quy hoạch quốc gia – vùng, thay vì theo từng địa phương như trước đây.

Quy hoạch cần thể hiện tầm nhìn phát triển, trên phương pháp luận rõ ràng, cơ sở phân tích chắc chắn. Cần cân đối giữa các mục tiêu khác nhau, giữa hiệu quả và công bằng trong nhiều nội dung. Trong quá trình triển khai quy hoạch phải cải thiện quy trình đầu tư công, từ lựa chọn đến giải ngân. Những năm qua, quá trình triển khai đầu tư công đã bị chững lại ít nhiều. Quy hoạch sẽ không ý nghĩa nếu đầu tư công không được cải thiện, đẩy nhanh.

“Cần suy nghĩ, cân nhắc về các cản trở, ách tắc để triển khai nhanh các quy hoạch không gian này. Đơn cử như câu chuyện giải phóng mặt bằng. Nếu quy hoạch xây dựng tốt mà có rào cản trong đầu tư công thì cũng ảnh hướng đến lộ trình này. Ngân hàng thế giới sẽ tiếp tục hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong thời gian tới”- bà Carolyn Turk nhấn mạnh.

Lê Kim Liên