Bộ NN&PTNT cẩn trọng, khống chế diện tích cây ‘tỷ đô’ mắc ca

Chất lượng Việt Nam có cuộc phỏng vấn Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Bộ NN&PTNT) Hà Công Tuấn xung quanh vấn đề này.

-Thưa Thứ trưởng, vừa qua Bộ NN&PTNT đã phê duyệt đề án trồng mắc ca nhưng thay vì 200.000 ha như kỳ vọng thì lần này chỉ phê duyệt có gần 10.000 ha. Vậy, tại sao Bộ NN&PTNT lại đưa ra con số này?

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn trả lời xung quanh vấn đề diện tích cây mắc ca

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn: Đúng là quy hoạch mắc ca đã được làm một thời gian tương đối dài, quá trình làm rất là thận trọng để đảm bảo có căn cứ khoa học. Chúng ta đều biết cây mắc ca là cây dài ngày, mới nhập vào Việt Nam và lại là cây trồng mục đích là lấy hạt để làm sản phẩm, làm thực phẩm. Do vậy, phải có một xem xét từ kết quả khảo nghiệm để khẳng định sự phù hợp điều kiện thổ nhưỡng đất đai của những vùng miền với sinh trưởng, phát triển của cây và phải xem xét rất kỹ, toàn diện quá trình từ thu hoạch, chế biến, bảo quản để đảm bảo chất lượng của thực phẩm cũng như phải nghiên cứu thị trường đảm bảo làm sao phát triển bền vững. Điều này đã tham vấn rất nhiều đơn vị trong nước cũng như tổ chức nhiều hội nghị kể cả với trong nước và quốc tế. Từ đó mới khẳng định được quy mô để chúng ta phát triển bền vững, có hiệu quả nhất.

Vấn đề này chúng ta đã có nhiều bài học kinh nghiệm từ quy hoạch những cây khác nên cần tránh được chuyện nay trồng mai chặt gây thiệt hại cho bà con nông dân.

-Vâng, như Thứ trưởng đã nói nó là một cây trồng mới và lại dài ngày nên sẽ có rủi ro về thị trường rõ ràng sẽ là một trong những thách thức đối với cây mắc ca. Thứ trưởng có thế phân tích rõ hơn về vấn đề này?

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn: Đúng là như vậy, có nhiều dự báo trái chiều về cây mắc ca.

Có dự báo cho rằng thị trường mắc ca sẽ rộng mở và phát triển nhanh chóng. Tuy nhiên, bên cạnh dự báo đó, cũng có dự báo cho rằng việc tăng rất nóng không phải của riêng chúng ta mà của cả các nước kể cả các nước xung quanh. Do vậy, cần đảm bảo nhu cầu giữa nguồn cung với khả năng tiêu thụ của thị trường. Cần có một kết luận thật sự thuyết phục về vấn đề này. Do vậy, chúng ta cần tiếp tục theo dõi, đánh giá về cây mắc ca trong thời gian tới.

-Ngoài yếu tố thị trường chưa có dự báo cụ thể thì việc trồng mắc ca ở Việt Nam sẽ còn những trở ngại gì nữa thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn: Cây mắc ca như tôi nói là cây trồng để chúng ta lấy hạt làm thực phẩm, do vậy không chỉ đơn thuần là trồng cây mắc ca sinh trưởng phát triển tốt để có quả mà phải đi liền với nó là thu hoạch, chế biến, bảo quản để cho hạt mắc ca vẫn đảm bảo được chất lượng.

Hiện nay chúng ta đã có những bài học rất rõ của thế giới như ở Úc, người ta trồng mắc ca có thể bán được với giá nhân khô 3-4 USD/1kg, nhưng nhiều nước ở Châu Phi họ trồng và chỉ bán được 1-1,5USD/kg. Nếu như giá khoảng 1,4-1,5 USD/kg, nhiều nhà khoa học đánh giá rằng như thế thì sẽ không còn lời nữa.

Cho nên chúng ta phải làm sao đó tổ chức liên kết giữa các doanh nghiệp, liên kết thật sự chắc chắn với bà con nông dân để đảm bảo người nông dân thu hoạch thì được đưa vào chế biến ngay để giữ được chất lượng hàng.

-Chất lượng cây giống mắc ca cũng là một vấn đề đáng lo ngại khi vừa qua tỉnh Đắk Nông đã đưa ra một khuyến cáo gần như tất cả cây giống tại đây trồng đều không được kiểm định và không đảm bảo chất lượng. Thứ trưởng có nhận định như thế nào về vấn đề này?

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn: Đúng như vậy, thời gian qua hầu hết giống mắc ca trồng ở cả khu vực Tây Nguyên, trong đó có Đắk Nông chưa  được khẳng định một cách kiểm soát tốt về chất lượng.

Do vậy, trong quy hoạch của chúng tôi, một trong những giải pháp quan trọng đầu tiên là quản lý được nguồn giống để sản xuất ra cây mắc ca - đấy là giống ấy phải là một trong những giống đã được Nhà nước công nhận.

Hiện nay, chúng ta có 10 giống đã được công nhận, chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ đạo việc khảo nghiệm tiếp để khẳng định, công nhận tiếp những giống mắc ca chất lượng tốt. Tuy nhiên, việc làm này phải có thời gian, phải là giống được sản xuất bằng ghép, nếu trồng giống thực sinh thì rủi ro là rất cao.

-Hiện nay, có nhiều địa phương đã trồng mắc ca, đơn cử như Lâm Đồng và một số địa phương khác đã có dự án. Vậy, Bộ NN&PTNT có khuyến cáo như thế nào đối với người dân cũng như các địa phương về việc trồng mắc ca?

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn: Bộ NN&PTNT đã khuyến cáo sớm, quy hoạch này có thể vừa là lời khuyến cáo, vừa là định hướng chính thức. Chúng tôi xác định rằng từ nay đến năm 2020 chúng ta chỉ trồng khoảng xấp xỉ 10.000 ha, cũng chủ yếu là trồng xen, còn trồng thuần từ nay đến 2020 cũng khoảng trên 2.300 ha.

Chúng tôi cũng đã có khuyến cáo cụ thể đối với từng địa phương trong khu vực Tây Bắc và Tây Nguyên. Sắp tới, Bộ cũng đề nghị với các cơ quan chức năng của địa phương trên cơ sở định hướng chung của cả nước để có quy hoạch thực sự chi tiết đến từng địa bàn và hướng dẫn bà con nông dân từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hái; đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia vào liên kết chuỗi với bà con đảm bảo thu mua và tiêu thụ sản phẩm.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!