"Ông phó mới giỏi chuyên môn"

Dự thảo Nghị định hướng dẫn luật KHCN có quy định tiêu chuẩn đãi ngộ nhà khoa học đầu ngành phải là người "đứng đầu các phòng thí nghiệm, bộ môn khoa học và tương đương.

Các nhà Hóa học trong viện nghiên cứu quân sự của Mỹ

Nhận xét về điều này, GS.TSKH Đặng Mậu Chiến (ĐH Quốc gia TPHCM) cho biết, trông thực tế, nhiều nơi, chỉ lo điều hành chung và công tác ngoại giao, còn "ông phó" mới là người giỏi chuyên môn...Vì vậy, nếu đãi ngộ nhà khoa học đầu ngành là phải đãi ngộ các "ông phó" này, nên phải sửa dự thảo theo hướng "Có kinh nghiệm quản lý chuyên môn từ cấp bộ môn khoa học và tương đương".

Về vấn đề khoán tài chính đến sản phẩm cuối cùng, PGS.TS Nguyễn Đăng Vang (nguyên ĐH Quốc hội, Ủy viên Hội đồng Chính sách KHCN Quốc gia) nêu ví dụ về một cơ quan nghiên cứu của ngành nông nghiệp đã từng nhận tài trợ của Canada. Nhưng khi quyết toán, họ bắt buộc chúng ta phải kê khai rất chi tiết, như là lệ phí email...chỉ giá khoảng 0,5 USD. Nếu không có chứng từ hợp lệ thì họ không quyết toán.

Bởi thế, PGS. TS Nguyễn Đăng Vang đề nghị, việc chi tiêu trong KHCN cũng không thể "thả cửa", mà cần có nguyên tắc khoán. Ví dụ, trong quá trình làm đề tài, nếu thay đổi dự toán thì gửi báo cáo phần thay đổi đó, chứ không cần làm lại toàn bộ.

Đồng tình với điều này, GS.TSKS Bùi Văn Ga (Thứ trưởng bộ KHCN) cho rằng, trước kia cơ chế tài chính quá chặt, kìm kẹp các nhà khoa học nghiên cứu. Nhưng không vì thế mà chúng ta đi từ "cực tả sang cực hữu". Mà nên quy định sản phẩm cuối cùng phải như nào, được ứng dụng vào thực tiễn ra sao...thì mới được Hội đồng nghiệm thu.

GS Ga cũng đề xuất, phải có cơ chế phạt với doanh nghiệp "trốn" lập quỹ KHCN. Có như vậy mới thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

GS.TSKH Hồ Sỹ Thoảng (nguyên Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Quốc gia) cho biết, nếu căn cứ lập quỹ KHCN của doanh nghiệp dự vào doanh thu thì chưa hợp lý. Vì doanh nghiệp sản xuất khác với doanh nghiệp thương mại.

GS Đỗ Trung Tá (nguyên Bộ trưởng Thông tin Truyền thông) cũng góp ý, người được khoán sản phẩm phải chịu trách nhiệm trước phát luật nếu đề tài không thành công.

Còn GS Nguyễn Ngọc Trân, nguyên Đại biểu QH lại yêu cầu, Hội đồng nghiệm thu - thẩm định phải đảm bảo công tâm, khách quan, có chuyên môn sâu am hiểu...

Thu Hà