Sẽ có một ngày tôn vinh giới khoa học Việt Nam

Tại đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cùng các nhà quản lý, nhà khoa học đã nêu những ý kiến đánh giá thực trạng và đưa giải pháp phát triển nền KH&CN nước nhà.

Tổng Bí thư nhắc nhở các cấp phải tăng cường phối hợp, tạo điều kiện cho các nhà khoa học làm việc, cống hiến. Ảnh: Lê Giang

Đề xuất có ngày của các nhà khoa học

Tham luận tại buổi làm việc, Bộ trưởng GD&ĐT Phạm Vũ Luận đã kể câu chuyện của ông và Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thông (NN&PTNN) Cao Đức Phát đã thống nhất chuyển kinh phí khoa học của Bộ NN&PTNT cho trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội, để lập phòng thí nghiệm nghiên cứu cách chống bệnh dịch. Tuy cấp trên đã thông qua nhưng công việc đó phải kéo dài đến hơn một năm rưỡi, với nhiều thủ tục nhiêu khê.

Thế nên, theo vị Bộ trưởng này, chúng ta phải cải cách hơn nữa các thủ tục hành chính, cấp kinh phí…trong nghiên cứu khoa học.

Mặt khác, Bộ trưởng GD&ĐT cũng cho rằng, ngành GD đã có ngày tôn vinh các nhà giáo (20/11), có xét tặng chức danh nhà giáo ưu tú, nhà giáo nhân dân…Nhưng các nhà khoa học thì chưa có ngày dành riêng cho mình.

GS Võ Khánh Vinh, Phó Giám đốc Viện Khoa học xã hội Việt Nam cho biết thêm, nhiều nhà khoa học đang làm ở viện này khá tâm tư, khi nhiều ngành, nhiều nghề có ngày dành riêng cho mình, còn các nhà khoa học thì chưa. Vì vậy, các nhà khoa học đề xuất Nhà nước nên có một ngày tôn vinh giới khoa học Việt Nam.

“Đề xuất này đã có trong đề án và chờ xét duyệt” – Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân khẳng định tại buổi làm việc.

Tiền dành cho khoa học phải đặt đúng chỗ

Trong báo cáo hoạt động KH&CN, Bộ trưởng Nguyễn Quân phân tích, cơ chế tài chính hiện nay còn nhiều bất hợp lý, chậm đổi mới, không phù hợp hoạt động sáng tạo.

Vì theo cách làm hiện nay, có đến 42 – 46% ngân sách cho KH&CN (chiếm 2%GDP) do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phân bổ về các địa phương. Tình trạng phổ biến là các địa phương không sử dụng hoặc dùng không đúng mục đích (tỷ lệ sử dụng trung bình chỉ đạt 30%, có nơi dưới 10%).

Nguyên Bộ trưởng KH&CN Hoàng Văn Phong, Chủ tịch Hội đồng chính sách KH&CN Quốc gia cho biết thêm, kinh phí dành cho KH&CN được Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp hết cho các địa phương với mức “sơ cứng” là 2% GDP của địa phương. Sau đó, phần còn thừa mới cấp cho các nghiên cứu cấp Nhà nước.

Điều này, theo các chuyên gia, là còn thiếu sót. Vì tiềm lực nghiên cứu và nhu cầu nghiên cứu của các địa phương là khác nhau, nhiều đề tài cấp Nhà nước phục vụ lợi ích dân sinh, cho quốc gia lại thiếu kinh phí.

Mặt khác, theo ông Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện KH&CN Việt Nam thì việc cấp kinh phí chậm đến 1,5 năm cho các đề tài được phê duyệt, đã gây ra nhiều hệ quả xấu.

Giải đáp điều này, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho hay, lãnh đạo các cấp đã làm việc với Bộ Kế hoạch Đầu tư và thống nhất, sắp tới, các đề tài nghiên cứu khoa học khi nào duyệt xong sẽ cấp kinh phí ngay.

Tiếp tục đổi mới về nhận thức, tư duy KH&CN trong điều kiện mới

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, những thành quả to lớn về kinh tế mà chúng ta đạt được ngày hôm nay có vai trò rất quan trọng của khoa học.

Tổng Bí thư khẳng định, cần tiếp tục đổi mới nhận thức, tư duy KH&CN trong điều kiện mới, trong đó có đổi mới mạnh mẽ về cơ chế tài chính, chính sách để phát triển KH&CN.

Đồng thời, phải đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng tài năng, chăm lo đời sống cho các nhà khoa học, có chính sách tôn vinh trí thức.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho biết, các cấp lãnh đạo đã nhận được đề án dành một ngày tôn vinh các nhà khoa học và sẽ xem xét để phê duyệt.

Tổng Bí thư nhắc nhở các cấp phải thực sự nghiêm túc làm tốt công tác phê bình và tự phê bình, theo Nghị quyết Trung ương đã đề ra, thực hiện dân chủ trong sinh hoạt Đảng…

Tổng Bí thư đến làm việc từ sớm Sáng nay, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đến trụ sở Bộ KH&CN từ rất sớm để làm việc. Vì vậy, từ 8 giờ, buổi họp đã bắt đầu. Khi được Bộ trưởng Nguyễn Quân nói lời chào mừng, vinh dự tiếp đón thì Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho biết, chính Tổng Bí thư và Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân mới là người vinh dự được gặp gỡ cán bộ KH&CH, được lắng nghe những bậc hiền tài của đất nước. Đồng thời, Tổng Bí thư cũng gửi lời hỏi thăm đến các nhà khoa học Việt Nam. Trong giờ giải lao, người lãnh đạo cao nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đến bắt tay từng lãnh đạo, cán bộ, nhân viên Bộ KH&CN, các phóng viên tham gia đưa tin về buổi làm việc. Khi phát biểu tại buổi làm việc, Tổng Bí thư dùng câu nói của người xưa "Làm trai đứng ở trong trời đất/ Phải có danh gì với núi sông", để khẳng định sự quan trọng của việc tôn vinh các trí thức, những người vốn có lòng tự trọng cao.

Hoàng Tuân