Tránh sét đánh: Không nên đi cạnh nhau trong cơn giông

Mùa mưa đến và năm nào cũng thế, hiện tượng sấm sét khiến không ít người phải bỏ mạng. Vậy phải làm thế nào để giảm thiểu ít nhất tình trạng trên?

Là một trong những bác sĩ trực tiếp điều trị cho nạn nhân H, đang mang thai bị sét đánh trúng trong ngày 24/6, ThS.BS Lương Quốc Chính Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, sét đánh là một cấp cứu y khoa liên quan tới thời tiết. Tia sét luôn luôn nằm trong số 5 kẻ giết người hàng đầu liên quan tới thời tiết. Số người bị thương nhiều gấp 4 – 5 lần số người chết do sét đánh. Hầu hết số người bị thương hoặc chết do sét đánh đang ở ngoài trời.

Tổn thương do sét đánh có thể xuất hiện theo hình thức: tấn công trực tiếp; tấn công tiếp xúc- nạn nhân đang tiếp xúc với một đối tượng (cây hoặc cột) bị sét đánh; tia sét nhảy từ đối tượng bị tấn công ban đầu (nguyên phát) để tới mặt đất thì gây tổn thương cho nạn nhân ở kế cận ; tấn công mặt đất - tia sét tấn công mặt đất và dòng điện lan tỏa ra xung quanh theo vòng tròn từ điểm sét đánh gây tổn thương cho nạn nhân ở kế cận; tấn công gây đụng dập - nạn nhân bị ném văng mạnh bởi sét đánh hoặc do lực nổ xảy ra khi không khí xung quanh bị đốt quá nóng và làm lạnh nhanh chóng…

Để tránh bị sét đánh, không nên đi gần nhau trong cơn giông

Các triệu chứng do sét đánh

Người bị sét đánh có thể ngừng tim ngay lập tức. Một số trường hợp có thể không thấy các dấu hiệu tổn thương bên ngoài. Một số người có thể mất ý thức trong thời gian khác nhau. Họ có thể biểu hiện lú lẫn hoặc không nhớ chuyện gì xảy ra. Tia sét có thể văng ra khỏi một người, xả vào quần áo và để lại một vài dấu hiệu rõ của tổn thương.

Tia sét có thể gây ra nhiều tổn thương khác nhau:

 - Tổn thương tim hoặc ngừng tim.
- Có tới 2/3 số người bị tổn thương nghiêm trọng do sét đánh có liệt do sét đánh - liệt tạm thời đặc trưng với sét đánh.
- Nạn nhân có thể bị bỏng bề mặt, hiếm bỏng sâu.
- Nhiều loại gẫy xương và trật khớp khác nhau do sét đánh.
- Vỡ xương sọ và các tổn thương cột sống do chấn thương kết hợp.
- Phổi có thể bị tổn thương gây khó thở.
- Tổn thương mắt gây ra các vấn đề về thị lực ngay lập tức hoặc biểu hiện đục thủy tinh thể muộn.
- Thường gặp thủng màng nhĩ gây đau, điếc và chóng mặt. 

Điều trị sét đánh

Xử trí sét đánh tại nhà hoặc hiện trường:

Tiến hành hồi sinh tim phổi (CPR) ngay lập tức cho bất cứ nạn nhân nào ngừng thở hoặc không có mạch. Gọi dịch vụ cấp cứu 115. Tiến hành hồi sinh tim phổi qua điện thoại theo hướng dẫn từ trung tâm cấp cứu 115

Bất cứ nạn nhân nào nghi ngờ bị tổn thương do sét đánh cần được đánh giá tại khoa cấp cứu của bệnh viện, ngay cả khi tổn thương đó không rõ ràng.

Điều trị bệnh nhân bị sét đánh:

Nếu không có triệu chứng và điện tâm đồ bình thường, nạn nhân có thể về nhà với lời dặn dò của bất cứ chuyên gia nào nếu cần.

Bác sĩ sẽ điều trị các tổn thương này nếu phát hiện thấy khi thăm khám:

- Tổn thương đầu biểu hiện bằng mất ý thức hoặc lú lẫn thường được điều trị bằng việc theo dõi tại bệnh viện.
- Có thể tổn thương tim biểu hiện trên điện tâm đồ bất thường hoặc nồng độ men tim trong máu. Thường được điều trị tại bệnh viện bằng việc theo dõi và dùng thuốc nếu cần.
- Tổn thương tai và mắt cần được điều trị với lời tư vấn của bác sĩ chuyên khoa phù hợp.
- Liệt do sét đánh thường là tạm thời nhưng có thể cần theo dõi tại bệnh viện.
- Tổn thương cột sống cần phải nhập viện để theo dõi và phẫu thuật.
- Gẫy xương có thể được điều trị bằng nẹp hoặc phẫu thuật.
- Các triệu chứng của tổn thương thần kinh (tê, ngứa) cần được khám và theo dõi bởi các bác sĩ chuyên khoa thần kinh.

Dự phòng sét đánh

Sét có thể xuất hiện trước hoặc sau một cơn giông bão. Những lời khuyên sau đây của BS Lương Quốc Chính có thể giúp mọi người tránh bị sét đánh.

- Tránh ở ngoài trời với khoảng không mở (đồng không mông quạnh) trong cơn giông bão. Nếu nghe thấy tiếng sấm có nghĩa là người đó đang ở phạm vi mà sét có thể đánh. Cần phải tìm nơi trú ẩn ngay lập tức nếu đang ở bên ngoài. Sét có thể di chuyển 16 – 19 km phía trước hoặc phía sau cơn giông bão.

- Khi đang ở dưới cơn bão, tránh khu vực cao nhất và các đối tượng cao.

- Không mang hoặc giữ các đối tượng cao bằng kim loại trong cơn giông bão.

- Nếu sét đã đánh xuống một khu vực, hãy nhớ rằng sét có thể tấn công cùng một vị trí 2 lần.
- Nếu bạn không tìm thấy nơi trú ẩn, hãy cúi mình trong tư thế bắt bóng. Đặt hai tay lên đầu gối hoặc che lên tai (bảo vệ tai khỏi tiếng sấm). Nếu bạn ở bệnh cạnh một người khác thì nên cách nhau 4,5 m.

- Phương tiện giao thông bằng kim loại kín đáo như ô tô con hoặc xe buýt có thể là nơi trú ẩn tốt. Đóng tất cả các cửa và không chạm vào bất cứ kim loại nào được kết nối với xe. Những người điều khiển máy xúc có thể ở lại bên trong cabin đóng kín cửa và không được ra ngoài tìm nơi trú ẩn.

- nếu ở trong một tòa nhà, hãy đóng kín tất cả các cửa sổ và tránh xa chúng. Không sử dụng điện thoại bàn và các thiết bị điện bao gồm cả máy tính. Sét có thể tấn công đường dây ngoài trời và lan truyền vào trong.

- Trước khi ra khỏi khu vực trú ẩn, hãy đợi ít nhất 30 phút sau tiếng sấm hoặc sét đánh lần cuối cùng.