Vụ hành khách bị đuổi khỏi máy bay: Tìm hiểu về đặt vé quá chỗ trên chuyến bay

VOV cho hay, vụ việc bác sĩ David Dao bị hãng United Airlines đối xử thô bạo khiến chúng ta cần phải tìm hiểu một khái niệm trong ngành hàng không khá phổ biến nhưng không nhiều người quan tâm. Đó là "overbook”, nghĩa là “đặt quá chỗ”.

Không chỉ ở trên thế giới mà các hãng hàng không ở Việt Nam cũng thường xuyên cho đặt overbook với tỷ lệ phổ biến là 3-4%. Nghĩa là máy bay có 180 chỗ thì sẽ bán thừa ra khoảng 4-7 vé. Các chuyến bay từ sân bay Tân Sơn Nhất được cho là có tỷ lệ overbook cao nhất do hành khách thường xuyên đến muộn giờ làm thủ tục.

Vậy vì sao các hãng hàng không lại bán quá ghế? Về vấn đề này, Kenh14/Trí thức trẻ giải thích,  lý do dựa trên một sự thật rất đơn giản: có một tỉ lệ hành khách đặt mua vé, trả tiền đàng hoàng, nhưng không hề xuất hiện - hay còn gọi là "No show rate".

Đối với những hãng hàng không giá rẻ, chuyện này chẳng gây thiệt hại gì. Nhưng với các doanh nghiệp cho phép đổi trả vé, việc hành khách bỏ trống ghế cho có thể gây thiệt hại lên tới hàng triệu USD.

Vậy nên, một số hãng máy bay thực hiện nghiệp vụ bán quá ghế. Có thể hiểu đơn giản là họ sẽ bán vé nhiều hơn số ghế thực có trong chuyến bay, dựa trên giả định tính toán về tỉ lệ "No show rate". Họ cần đảm bảo rằng khi cất cánh, số ghế trống gần như bằng 0.

Trên thực tế, tỉ lệ no show rate thường không sai, nhưng cũng có một số trường hợp hãn hữu chẳng khách hàng nào hủy chuyến cả. Khi đó, chuyến bay đã chính thức rơi vào trạng thái "đặt quá chỗ" (overbooked flight), và hệ quả đương nhiên một số hành khách sẽ phải ở lại sân bay.

Cũng theo Kenh14/Trí thức trẻ, nhiều người cho rằng nếu bạn mua phải vé quá chỗ (overbook ticket), bạn buộc phải chấp nhận việc bị mời xuống chuyến bay nếu chuyện này xảy ra.

Nhưng thực ra, không có vé máy bay nào là vé overbook cả. Khi một máy bay bị kín chỗ, hãng sẽ hỏi xem có hành khách nào tình nguyện nhường chỗ để bay muộn hơn không. Trong trường hợp không ai tình nguyện, sẽ có một số người bị buộc phải xuống để đi chuyến bay kế tiếp. Và người đó có thể là bất kỳ ai, ngoại trừ trẻ em và người tàn tật.

Người tình nguyện hay không tình nguyện đều sẽ nhận được một mức bồi thường. Đó có thể là tiền mặt, kèm theo một số ưu đãi tuỳ theo chính sách và quy định của pháp luật.

Giải thích kỹ hơn, Cafef/Trí thức trẻ cho biết, khi bạn mua 1 chiếc vé máy bay, bạn cũng đã đồng ý tham gia vào 1 hợp đồng chi tiết quy định hãng hàng không có rất nhiều quyền liên quan tới chuyến đi. Trong đó có quyền thu hồi lại ghế của bạn. Các hãng hàng không cũng có thể quyết định rằng khi nhân viên của hãng cần phải đến đâu đó để làm nhiệm vụ, khách hàng có thể bị mất chỗ vì nhân viên được đặt lên trước.

Tuy nhiên, những hành khách bị từ chối có quyền nhận được “một thông báo miêu tả các quyền lợi của họ”.

Khách cũng cần lưu ý rằng mức bồi thường phải tỷ luận với quãng thời gian bị trễ. Nếu hãng có thể đưa bạn đến địa điểm muộn hơn 1 giờ so với dự kiến, sẽ không có tiền đền bù. Nếu trễ hơn 2 giờ (hoặc 4 giờ đối với các chuyến bay quốc tế), hãng phải đền bù số tiền gấp 4 lần tiền vé, nhưng tối đa 1.350 USD. Tùy từng trường hợp mà khách có thể có thêm phiếu ăn giảm giá hoặc được vào phòng chờ vip. Và sự nhã nhặn của cả 2 bên sẽ có ích thay vì dọa giẫm hay la hét.

Phải làm gì để không trở thành người bị yêu cầu ra khỏi chuyến bay? Kenh14/Trí thức trẻ cho hay, chúng ta vẫn ưu tiên việc "tự nguyện" để giúp chuyến bay khởi hành suôn sẻ. Nhưng nếu không muốn bị đá, bạn cần ghi nhớ một số điều sau.

Đầu tiên là Check-in sớm, đặc biệt là với những đường bay phổ biến. Bạn nên đến sân bay sớm hơn, hoặc thậm chí là check-in trực tuyến trước khi đến nếu có thể.

Theo thống kê, những hành khách check-in muộn nhất có nguy cơ bị đá cao nhất nếu chuyến bay bị đặt quá chỗ. Còn với những người check-in trước số đông, gần như 100% chỗ của bạn sẽ không bị "sờ" đến.

Ngoài ra, nếu là một hành khách bay thường xuyên của một hãng hàng không nào đó, bạn sẽ ở rất sâu trong danh sách phải nhường chỗ. Hoặc nếu không, hãy tránh chọn khung giờ bay cao điểm ra, tỉ lệ bay quá chỗ sẽ thấp hơn.

Hà Thúy (T/h)