Chì có thể thâm nhập vào cơ thể trẻ nhỏ từ nhiều nguồn, những nguy cơ tiềm ẩn

Những nguy cơ nếu trẻ nhỏ bị nhiễm độc chì

Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) ước tính rằng cứ 1 trong số 3 trẻ em - lên tới 800 triệu trẻ em trên toàn thế giới - có nồng độ chì trong máu ở mức hoặc trên 5 µg/dl - và cần có hành động toàn cầu ngay lập tức để giải quyết vấn đề này.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhiều trẻ em tiếp xúc với hàm lượng chì thấp, dẫn đến các vấn đề sức khỏe suốt đời bao gồm: Thiếu máu, tăng huyết áp, nhiễm độc miễn dịch và độc tính đối với các cơ quan sinh sản. Trẻ bị nhiễm độc chì có thể làm giảm chỉ số IQ, tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý, mất thính giác và tổn thương các dây thần kinh.

Tiến sĩ Maria Nera, Giám đốc Cơ quan Môi trường và Y tế của WHO, cho biết: “Những tổn thương có thể ngăn ngừa được đối với não bộ của trẻ em dẫn đến sự mất tiềm năng một cách thảm hại”.

Ngộ độc chì xảy ra khi lượng chì tích tụ quá giới hạn chịu đựng của cơ thể trong một thời gian dài gồm nhiều tháng hoặc nhiều năm. Ngộ độc chì rất nghiêm trọng và có thể gây tác hại cho mọi lứa tuổi nhưng dễ bị tổn thương nhất là trẻ em.

Chì cản trở quá trình chuyển hóa vitamin D, suy giảm phân bào, cản trở sự phát triển của xương, ức chế mọc răng, thoái hóa sụn xương, gây ra tình trạng mủn xương.

Nhiễm độc chì làm ức chế tạo hemoglobin dẫn đến thiếu máu; giảm sự tiếp nhận oxy của các cơ quan, gây khó thở, tim đập nhanh, mệt mỏi, viêm thận mạn tinh, rối loạn sự phát triển tinh hoàn ở trẻ, gây vô sinh, hiếm muộn sau này…

Trẻ nhiễm độc chì thường có các triệu chứng run rẩy, yếu cơ, đi không vững, sút cân, uể oải, co giật, ăn không ngon, táo bón, mất ngủ, đau đầu, nôn mửa, thiếu máu, tổn thương thận, gặp rắc rối về thính lực, đau, chuột rút bất thường. Nếu thấy trẻ có một trong những triệu chứng trên thì có thể trẻ đã bị nhiễm độc chì, nên đưa bé đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Trẻ em tiếp xúc với chì từ các nguồn nào?

Trẻ nhỏ thường chạm vào rất nhiều thứ và cho tay vào miệng. Chì có thể thâm nhập vào cơ thể trẻ từ các nguồn như thuốc, sơn có chì, bụi gia dụng, chén, bát tráng men, đồ chơi, trang sức có màu sắc bắt mắt dành cho trẻ em, nước chảy từ các đường ống, vòi bị mòn hoặc nhiễm chì, đất bị ô nhiễm, khói công nghiệp hoặc các công trình xây dựng…

Trong những ngôi nhà được xây dựng trước năm 1978, sơn chì có thể ở dưới lớp sơn khác và thường gặp nhất trên bậu cửa sổ, xung quanh cửa ra vào, có thể ở trong đất xung quanh ngôi nhà. Nếu sơn bị bong tróc, trẻ em có thể nuốt phải. Bụi từ lớp sơn cũ có thể rơi xuống sàn nhà hoặc các bề mặt khác mà trẻ chạm tay vào và sau đó cho tay vào miệng.

Mặc dù bị cấm vào năm 1996 nhưng việc sử dụng khí chì vẫn được phép sử dụng trong máy bay, thiết bị nông nghiệp, xe đua và động cơ hàng hải...Chì có thể được tìm thấy trong nước của những ngôi nhà cũ có đường ống bằng chì.

Các thuốc nam dùng uống, bôi, được dân gian gọi là thuốc cam, thuốc tưa lưỡi,… lưu hành bất hợp pháp có chì (hồng đơn). Đây là nguyên nhân gây nên nhiều trường hợp ngộ độc, đặc biệt ở trẻ em ở các tỉnh miền Bắc hiện nay. Đặc biệt nếu các thuốc dạng bột hoặc viên có màu đỏ, vàng cam hoặc hồng.

Thực phẩm đồ hộp có chất hàn gắn hộp sử dụng chì, đồ nấu ăn bằng chì, các nguồn thực phẩm bị ô nhiễm từ môi trường do không được kiểm soát tốt.

Phòng ngừa ngộ độc chì ở trẻ nhỏ

Rửa tay và đồ chơi: Nhằm giảm thiểu nguy cơ nhiễm độc chì do đưa tay lên miệng sau khi tiếp xúc với đất, bụi nhiễm độc chì. Bố mẹ hãy rửa tay cho trẻ sau khi bé hoạt động ngoài trời, trước khi ăn và trước khi đi ngủ. Ngoài ra, vệ sinh đồ chơi định kỳ cũng là biện pháp cần làm.

Vệ sinh nhà cửa: Thường xuyên dọn dẹp khu vực sinh hoạt, bệ cửa sổ hoặc những nơi dễ bám bẩn khác bằng dung dịch vệ sinh phù hợp.

Để giày ở bậc thềm: Vị trí để giày dép nên cách xa khu vực vui chơi của bé trong nhà để đề phòng nguy cơ nhiễm độc chì từ bụi bẩn dính ở đế giày dép.

Cẩn thận khi nấu nướng: Nếu nhà bạn dùng hệ thống ống nước đã cũ, hãy để vòi nước chảy khoảng một phút trước khi sử dụng. Ngoài ra, nấu ăn cho trẻ bằng nước tinh khiết hoặc nước đã qua máy lọc cũng là một gợi ý.

Chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp giảm nguy cơ cơ thể hấp thu chì. Một điều quan trọng khác mà bạn không nên bỏ qua là đảm bảo cả gia đình hấp thu đủ lượng sắt, vitamin C và canxi mỗi ngày. Các loại thực phẩm được đánh giá cao và tốt cho sức khỏe gồm: Sữa, thịt đỏ, phô mai, rau xanh, trái cây họ cam chanh.

Nếu nghi ngờ con mắc phải tình trạng ngộ độc chì, bố mẹ nên đưa bé đến bệnh viện để được khám và điều trị kịp thời, tránh cho các biến chứng nguy hiểm xảy ra.

An Dương (T/h)