Thuật ngữ “vòng đời” thường chỉ toàn bộ các giai đoạn của sản phẩm. Vòng đời sản phẩm có thể được xác định bởi ba giai đoạn chính.

Giai đoạn bắt đầu vòng đời sản phẩm (Beginning of life, BOL) bao gồm: thiết kế và sản xuất. Thiết kế là một giai đoạn đa cấp, bao gồm: thiết kế sản phẩm, thiết kế quy trình và thiết kế nhà máy. Sản xuất bao gồm các giai đoạn trong quy trình sản xuất để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Trong pha BOL, thông qua việc sử dụng các công cụ, kỹ thuật, phương pháp, doanh nghiệp sẽ phát triển thiết kế sản phẩm và quy trình sản xuất, đồng thời xây dựng kế hoạch cho các cơ sở sản xuất.

Giai đoạn giữa vòng đời sản phẩm (Middle of life, MOL) bao gồm phân phối, sử dụng sản phẩm, sửa chữa và bảo trì sản phẩm. Trong giai đoạn này, sản phẩm được phân phối đến khách hàng cuối cùng (người dùng, người tiêu dùng sản phẩm hoặc nhà cung cấp dịch vụ). Trong giai đoạn MOL, sản phẩm được phân phối, sử dụng, sửa chữa và bảo trì bởi nhà cung cấp dịch vụ. Lịch sử thông tin về phân phối, sử dụng, sửa chữa và bảo trì sản phẩm có thể được thu thập để cập nhật về tình trạng của sản phẩm.

Giai đoạn cuối vòng đời sản phẩm (End of life, EOL) bao gồm thu hồi, tái chế (tháo rời, tái sản xuất, tái sử dụng…) sản phẩm. Giai đoạn EOL bắt đầu từ thời điểm sản phẩm không còn thỏa mãn người dùng (người mua ban đầu, chủ sở hữu …).

Ý nghĩa của vòng đời sản phẩm

PLM là một khái niệm tổng thể. PLM, một mô hình mới cho sản xuất sản phẩm, cho phép doanh nghiệp quản lý các sản phẩm của mình trong suốt vòng đời một cách hiệu quả nhất. PLM giúp các doanh nghiệp đưa sản phẩm ra thị trường nhanh hơn, cung cấp hỗ trợ tốt hơn cho việc sử dụng sản phẩm. Trong thị trường toàn cầu ngày nay, các doanh nghiệp phải đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng để nhanh chóng và liên tục cải tiến sản phẩm và dịch vụ của họ.

Saaksvuori và Immonen (2005) đã mở rộng quan điểm về công nghệ thông tin của PLM. Thông tin liên quan đến các sản phẩm được phổ biến nhanh chóng giữa các doanh nghiệp để doanh nghiệp có thể cạnh tranh hiệu quả trên thị trường quốc tế. Do đó, trong sản xuất thông minh, PLM là một công cụ thiết yếu để đối phó với những thách thức của cạnh tranh toàn cầu đòi hỏi khắt khe hơn về vòng đời sản phẩm, nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng. Các sản phẩm mới, tốt hơn và linh hoạt hơn được đưa vào thị trường nhanh hơn, với nhiều lợi nhuận hơn và ít lao động hơn. Vòng đời của mỗi sản phẩm phải được kiểm soát tốt hơn.

Như vậy, PLM có thể được định nghĩa là một mô hình kinh doanh hướng vào vòng đời sản phẩm, được hỗ trợ bởi công nghệ thông tin, trong đó dữ liệu sản phẩm được chia sẻ và tổ chức trong các giai đoạn khác nhau của vòng đời sản phẩm để đạt được hiệu suất và tính bền vững cho các sản phẩm và dịch vụ liên quan.

Xem xét một sản phẩm cụ thể là chiếc xe hơi để hiểu về PLM. Một chiếc xe hơi là một sản phẩm do các nhà thiết kế và kỹ sư tham gia thiết kế. Quá trình sản xuất xe hơi là một quá trình phức tạp, gồm nhiều giai đoạn. Việc sử dụng xe hơi liên quan đến nhiều đối tượng trong chuỗi dịch vụ: khách hàng, chỗ để xe, cửa hàng bảo dưỡng, đại lý ... EOL của xe hơi là một giai đoạn phức tạp với những quy định nghiêm ngặt nhất về tái chế và loại bỏ linh kiện xe hơi. Vòng đời xe hơi càng phức tạp, lượng thông tin về vòng đời của xe hơi ngày càng tăng.

Mô hình vòng đời sản phẩm phụ thuộc mạnh mẽ vào loại sản phẩm, ảnh hưởng đến quy trình kinh doanh của doanh nghiệp. Trên thực tế, sản phẩm có thể là một đối tượng sản xuất có tuổi thọ phức tạp (ví dụ: ô tô, máy bay hoặc tuabin), một đối tượng sản xuất có tuổi thọ ngắn phức tạp (ví dụ: PC, đầu CD hoặc máy ảnh), một chuyên ngành dược phẩm (ví dụ vắc-xin hoặc kháng sinh), một tòa nhà (một ngôi nhà hoặc một căn hộ), một quần áo thời trang… Mục tiêu chung là, thông qua phương pháp PLM, dữ liệu sản phẩm tích hợp (Product Data Management, PDM) được quản lý để có thông tin phù hợp vào đúng thời điểm và đúng thời điểm nơi cung cấp một dịch vụ hiệu quả.

PLM là một ứng dụng cấp công nghệ thông tin ảnh hưởng đến tất cả các bộ phận của doanh nghiệp. PLM không chỉ là vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin đơn thuần, mà gắn với việc số hóa dữ liệu về vòng đời sản phẩm. Công nghệ thông tin không chỉ được ứng dụng trong việc xây dựng công cụ, giao diện tương tác, cấu trúc PLM…, xây dựng phương pháp luận (như quy trình kinh doanh, sử dụng và tạo dữ liệu sản phẩm…), mà còn tham gia vào các quy trình kinh doanh (như lưu chuyển dữ liệu trong doanh nghiệp, dữ liệu bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp…). Phương pháp, quy trình và công nghệ thông tin là ba nguyên tắc cơ bản của PLM có liên quan đến các giai đoạn trong vòng đời của sản phẩm.

Hà My