Diễn đàn Kinh tế 2023: Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số để phục hồi và phát triển

Đây là ý kiến của các chuyên gia tại Diễn đàn Kinh tế 2023- cùng doanh nghiệp “vượt sóng” diễn ra chiều 17/11/2022. Diễn đàn là chương trình thường niên do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp các cơ quan quản lý, hiệp hội doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước tổ chức.

Diễn đàn nhằm phân tích, dự báo tình hình kinh tế năm 2023, đồng thời đưa ra các khuyến nghị, cùng doanh nghiệp hoạch định chính sách, chiến lược kinh doanh phù hợp.

Doanh nghiệp đối mặt nhiều khó khăn

Tại Diễn đàn, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Hoàng Quang Phòng cho biết, mặc dù có đóng góp lớn vào phát triển kinh tế xã hội, tuy nhiên, những sai phạm của một bộ phận nhỏ doanh nghiệp vừa qua đã bộc lộ nhiều hạn chế của khu vực này.

Hơn thế, dù khu vực doanh nghiệp đông về số lượng nhưng quy mô và tiềm lực không mạnh, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh còn hạn chế. Thống kê cho thấy bình quân một tháng có 18,1 ngàn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động thì có 12,5 ngàn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Nói cách khác, trong nền kinh tế cứ 10 doanh nghiệp gia nhập mới và quay trở lại thì có 7 doanh nghiệp tạm thời hoặc vĩnh viễn rút lui khỏi thị trường. Điều này phản ánh khu vực doanh nghiệp vẫn bị tổn thương nghiêm trọng trước những khó khăn của kinh tế thế giới và trong nước.

Theo Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng, trong văn bản góp ý Nghị quyết của Chính phủ về một số chính sách, giải pháp trọng tâm hỗ trợ doanh nghiệp chủ động thích ứng, phục hồi nhanh và phát triển bền vững đến năm 2025, VCCI đã nhất trí với việc cần phải có Nghị quyết riêng về phát triển doanh nghiệp cho cả nhiệm kỳ.

Mục tiêu của VCCI mong muốn là doanh nghiệp tư nhân đăng ký chính thức theo Luật Doanh nghiệp đến năm 2025 có đóng góp 15% GDP, năm 2030 có đóng góp 20% của GDP.

Hiện tại, con số đóng góp mới khoảng 9% GDP. Có ít nhất 10 tập đoàn tư nhân trong nước quy mô lớn trong lĩnh vực công nghiệp và 10 tập đoàn tư nhân trong nước quy mô lớn trong lĩnh vực dịch vụ.

Đặc biệt, sự phát triển của doanh nghiệp cũng cần phát triển theo hướng phát triển bền vững: Đến năm 2025, có ít nhất 20% số doanh nghiệp sản xuất được vận hành theo cơ chế kinh tế tuần hoàn.

Cũng theo ông Phòng, bất chấp những bất ổn của thế giới, kinh tế Việt Nam vẫn hồi phục khá ấn tượng sau đại dịch Covid-19 và được các tổ chức quốc tế ghi nhận. Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng “đáng kinh ngạc” 13,7% trong quý III so với cùng kỳ năm ngoái, đồng thời nâng dự báo tăng trưởng năm 2022 của Việt Nam lên 7,2%, tăng đáng kể so với mức dự báo 5,3% đưa ra 4 tháng trước. Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cũng dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam ở mức 6,5% trong năm 2022, cao nhất Đông Nam Á.

Cùng doanh nghiệp vượt sóng trong năm 2023

Một trong những thách thức lớn nhất đối với doanh nghiệp trong năm 2023 là phát triển bền vững trong môi trường biến đổi, rất năng động và khó dự đoán. Do vậy, doanh nghiệp cần tận dụng mọi cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng là điều cần thiết.

Tại Diễn đàn, các chuyên gia đều cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục tập trung thay đổi cấu trúc kinh tế, cải cách cơ chế sao cho khối doanh nghiệp tư nhân hấp thụ được nhanh nhất, tốt nhất nguồn vốn hỗ trợ. Mở ra không gian cho các hoạt động kinh tế mới một cách bền vững như kinh tế số bằng cách thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển kỹ năng lao động gắn với số hóa, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn.

Đồng thời, cần cơ chế tạo động lực và áp lực cho doanh nghiệp thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA).

Đề cập đến giải pháp giúp doanh nghiệp vượt khó, tiếp tục phục hồi trong năm 2023, ở góc độ doanh nghiệp, ông Lê Duy Bình- Giám đốc điều hành Economica Vietnam cho rằng, cần đẩy mạnh đầu tư tư nhân hiệu quả trong bối cảnh mới; quan tâm đến phát triển khu vực kinh tế tư nhân (theo các nghị quyết được Đảng, Nhà nước đề ra), nơi tạo ra việc làm cho người lao động, góp phần tăng trưởng đáng kể của nền kinh tế.

Theo ông Lê Duy Bình, trong 2 năm vừa qua, tốc độ tăng năng suất lao động liên tục giảm, sự đóng góp của năng suất vào GDP cũng giảm theo. Đây là điều cần phải đảo ngược, thay đổi để giúp doanh nghiệp “vượt sóng”. Do vậy, khu vực kinh tế tư nhân cần tìm kiếm các động lực khác để đóng góp cho gia tăng sản lượng, gia tăng tăng trưởng như công nghệ và nguồn nhân lực, để có thể tiếp tục phục hồi và phát triển trong năm 2023- ông Lê Duy Bình nhấn mạnh.

Còn ông Nguyễn Trọng Đường- Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp (Bộ Thông tin và Truyền thông) nhận định, chuyển đổi số giúp doanh nghiệp thích ứng tốt hơn với trạng thái bình thường mới và sớm vượt qua khủng hoảng. 

“Kinh nghiệm cho thấy, những doanh nghiệp có áp dụng công nghệ số, chuyển đổi số khi gặp khủng hoảng, họ cũng suy yếu nhưng có khả năng phục hồi nhanh hơn và sau khủng hoảng họ đã lấy lại tốc độ tăng trưởng với tỷ suất lợi nhuận trên tổng doanh thu cao hơn. Những doanh nghiệp dù rất lớn mạnh, nhưng không chuyển đổi số thì khi lao dốc trong khủng hoảng cũng như nhau, nhưng khả năng phục hồi chậm hơn và sau khủng hoảng rất khó để đạt được trạng thái đã có trước đó. Riêng những doanh nghiệp nhỏ không có khả năng chuyển đổi số sẽ bị rơi vào tầng rất sâu và khó bật trở lại”- ông Nguyễn Trọng Đường phân tích.

Các số liệu cho thấy, có 69% doanh nghiệp khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang đẩy nhanh chuyển đổi số để đối phó với đại dịch, nhưng con số này ở Việt Nam là 47%, cho nên chuyển đổi số là nhu cầu cấp thiết đối với nước ta.

Để hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, vừa qua Bộ Thông tin và Truyền thông đã cố gắng có một số giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa như các nền tảng số được đánh giá phù hợp với nhu cầu chuyển đổi số của từng doanh nghiệp hiện nay, từ đó giới thiệu với doanh nghiệp có thể lựa chọn sử dụng ngay. Đáng chú ý, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 411 về chiến lược quốc gia phát triển với điểm nhấn đặc biệt là lần đầu tiên cùng với Nghị định 80 của Chính phủ, khẳng định một cách rõ ràng hơn về sự hỗ trợ của Nhà nước cho các doanh nghiệp trong việc chuyển đổi số, phục hồi sau đại dịch mạnh mẽ hơn - ông Nguyễn Trọng Đường cho hay.

Nhân sự kiện này, Ban Tổ chức cũng trao chứng nhận cho TOP 15 Doanh nghiệp niêm yết có Năng lực Quản trị tài chính tốt năm 2022, trong chương trình Đánh giá năng lực Doanh nghiệp hàng năm 2022.

Lê Kim Liên