Nhận diện các dạng độc tố gây chết người trong ốc

Sau cái chết đột ngột của 3 thuyền viên Hà Tĩnh do ngộ độc khi ăn một loại ốc luộc không xác định, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Hà Tĩnh khuyến cáo với ngư dân nói riêng và người dân nói chung tuyệt đối không ăn những loài nghi ngờ có độc hay chưa được kiểm chứng an toàn thực phẩm.

Các loại độc tố chết người trong ốc

Chưa xác định độc tố loại ốc gây vụ ngộ độc ốc dẫn đến vụ cái chết tức tưởi của ba người ngư dân Hà Tĩnh. Ảnh VTV

TS Đào Việt Hà thuộc Viện Hải Dương học Nha Trang đã từng chia sẻ với báo chí khi có một số vụ ngộ độc ốc biển xảy ra hồi năm 2013, một số loài độc chỉ độc ở những bộ phận nhất định, thường là tuyến nước bọt. Sở dĩ dẫn đến ngộ độc với các loài này là do con người bất cẩn, không loại bỏ phần độc trước khi ăn. Nhưng cũng có những loài ốc luôn luôn độc và hết sức nguy hiểm đến tính mạng nếu vô tình ăn phải. 

Hai chất độc chủ yếu trong ốc  là saxitoxin và tetrodotoxin. Saxitoxin là dạng độc tố vi tảo tích lũy trong các sinh vật hai mảnh vỏ, một số loài cua, rạn, ốc mặt trăng, ốc đụn và ốc xám. Còn tetrodotoxin là dạng độc tố được tìm thấy trong cá nóc, mực đốm xanh, con so, ốc tù, ốc hương Nhật Bản, ốc tù và gai miệng đỏ, ốc bùn, ốc ngọc. Ngày 31/12, Sở Y Tế Ninh Thuận xác định tetrodotoxin trong ốc bùn răng cưa, là nguyên nhân gây ngộ độc một gia đình ở Ninh Thuận giữa tháng 12, gây ra cái chết đáng tiếc của bé gái 6 tuổi trong gia đình.

Hai độc tố này đều thuộc loại độc tố thần kinh cực mạnh, không hề bị phân hủy, biến tính trong quá trình xử lý ở nhiệt độ cao nên vẫn tồn tại trong sản phẩm thức ăn được chế biến, xào nấu hoặc thậm chí cả sản phẩm đã đông lạnh và  được đóng hộp.

Xử lý khi bị ngộ độc hải sản

Ngộ độc ốc bùn răng cưa là nguyên nhân tước đi mạng sống của bé gái 6 tuổi ở Ninh Thuận. Ảnh Người đưa tin

Sau khi ăn phải thực phẩm biển có chứa độc tố tetrodotoxin hay saxitoxin, triệu chứng ngộ độc xảy ra trong vòng 20 phút đến 3 giờ, nạn nhân có cảm giác tê, rát bỏng ở môi và đầu lưỡi. Hiện tượng tê, rát bỏng lan dần đến chân tay, đôi lúc có kèm đau đầu, đau bụng, đau cánh tay, đi đứng loạng choạng, nôn mửa dữ dội rồi khó thở, hôn mê, hô hấp ngưng trệ do bị tê liệt... Nạn nhân có thể chết sau 30 phút hoặc 8 giờ nếu không được cấp cứu kịp thời.

Hiện chưa có thuốc giải đặc hiệu cho các trường hợp ngộ độc do độc tố tetrodotoxin và saxitoxin. Biện pháp chữa trị y khoa hữu hiệu nhất là kích thích phản ứng nôn cho nạn nhân (nôn càng nhiều càng tốt), súc rửa dạ dày bằng than hoạt tính để thải loại bớt chất độc. Nếu nạn nhân có biểu hiện khó thở, lập tức phải tiến hành hô hấp nhân tạo, cho thở bằng máy.

Để tránh ngộ độc thực phẩm, mọi người phải cẩn trọng, tránh tò mò cầm nắm, đụng chạm vào những loài ốc lạ, màu sắc sặc sỡ... và tuyệt đối không ăn những loài nghi ngờ có độc hay chưa được kiểm chứng an toàn thực phẩm.

Phương Khanh ( tổng hợp)