Chuyên gia Lê Xuân Nghĩa: "Không nhất thiết phải điều chỉnh tỷ giá thời điểm này"?

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa thông báo điều chỉnh tăng biên độ tỷ giá từ mức 1% hiện nay lên 2%, có hiệu lực từ 12/8. Theo Quyết định số 1595/QĐ-NHNN do NHNN ban hành ngày 11/8/2015 quy định về tỷ giá giao ngay giữa đồng Việt Nam với các ngoại tệ của các tổ chức tín dụng được phép, biên độ tỷ giá giữa VND và USD được điều chỉnh tăng từ +/-1% lên +/-2%. Theo đó, với tỷ giá bình quân liên ngân hàng hiện ở mức 21.673 VND/USD, các ngân hàng được phép điều chỉnh tỷ giá giữa VND và USD lên mức tối đa (trần) là 22.106 VND/USD, và tỷ giá sàn là 21.240 VND/USD.

Động thái này được đưa ra sau khi sáng hôm 11/8, Ngân hàng trung ương Trung Quốc thông báo phá giá đồng nhân dân tệ (CNY), khiến nhân dân tệ mất giá 1,82%. Một đô la Mỹ đổi được tới 6,2298 nhân dân tệ, mức cao nhất kể từ ngày 25/4/2013.

Trước động thái này của NHNN, chuyên gia kinh tế Lê Xuân Nghĩa cho rằng: “Quyết định nới biên độ tỷ giá kịp thời, nhạy bén với thị trường”.

Chuyên gia Lê Xuân Nghĩa: "Không nhất thiết phải điều chỉnh tỷ giá thời điểm này".

Nguyên nhân sâu xa việc phá giá nhân dân tệ NDT của Ngân hàng trung ương Trung Quốc hôm 11/8?

Thông thường, một ngân hàng trung ương khi chủ trương phá giá đồng tiền của họ một cách tương đối mạnh đều nhằm mục tiêu quan trọng nhất là lập lại cân bằng kinh tế vĩ mô, trước hết là cân bằng về ngân sách. Khi phá giá đồng tiền thì thường có lợi cho ngân sách, tức có sự chênh lệch nhất định giữa khoản thu ngân sách tính ra đồng nội tệ và tính ra đồng ngoại tệ và chi ngân sách tính ra đồng ngoại tệ. Thứ hai, phá giá đồng tiền cũng làm cho lương thực tế của những người làm công ăn lương giảm đi, như vậy cũng có lợi cho các doanh nghiệp. Đặc biệt những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Thứ ba, họ muốn lập lại cân bằng của cán cân vãng lai dài hạn. Họ dự đoán Trung Quốc có những thay đổi căn bản về mặt cấu trúc nên họ phải tính toán trước. Ngoài ra, họ dự định tái cấu trúc nền kinh tế dựa vào thị trường nội địa, nhưng hướng đó có vẻ thất bại vì thị trường nội địa của họ chưa đủ lớn để hấp thụ được toàn bộ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc hiện nay. Vì thế họ quay lại hướng cũ là dựa vào xuất khẩu, đương nhiên họ phải phá giá NDT để có lợi cho xuất khẩu của họ.

Phá giá đồng tiền cũng tác động mạnh đến những sản phẩm có tính thương mại, không ảnh hưởng lắm đến hàng hoá trên thị trường nội địa, như vậy kích thích được cả hai: giữ ổn định thị trường nội địa vừa kích thích được xuất khẩu. Đó là ý tưởng dài hạn của họ.

Họ cũng đứng trước các sức ép ngắn hạn như đồng đôla tăng giá (dự kiến có thể tăng hơn do FED có thể tăng lãi suất), thương mại quốc tế đang ở những điểm đáy của tăng trưởng, họ làm trước việc điều chỉnh tỷ giá để đón trước sự phục hồi của thương mại quốc tế, ngoài ra việc giá dầu giảm cũng ảnh hưởng đến cán cân vãng lai của họ. Như vậy, có thể thấy, việc điều chỉnh tỷ giá của Trung Quốc là bài toán tốt về dài hạn cho Trung Quốc.

Việc giảm giá đồng nhân dân tệ của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc có ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam (như nhập siêu, dòng vốn đầu tư)?

Có hai xu hướng ảnh hưởng: ảnh hưởng lớn nhất là xuất khẩu của VN vào Trung Quốc. Cụ thể, hàng hóa VN trở nên đắt hơn tại TQ, sức cạnh tranh của hàng VN tại Trung Quốc giảm, ảnh hưởng nhất định đến xuất khẩu của VN. Nhưng những nhà nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc lại được lợi. Ta đang nhập khẩu nhiều công nghệ, thiết bị từ Trung Quốc. Tuy nhiên nếu xuất khẩu sang các nước châu Á thì bất lợi vì không chỉ Trung Quốc, các nước châu Á khác cũng buộc phải phá giá đồng tiền, do đó ảnh hưởng đến xuất khẩu của VN.  Thâm hụt thương mại giữa VN và Trung Quốc có thể tăng lên.

Việc điều chỉnh này của Trung Quốc chưa có ảnh hưởng lớn đến dòng vốn đầu tư.

Sau điều chỉnh của Ngân hàng Trung uơng Trung Quốc, các ngân hàng trung ương ở châu Á cũng có động thái phá giá đồng nội tệ, liệu có lo ngại về cuộc chiến tranh tiền tệ?

TTCK toàn cầu cũng có sự sụt giảm mạnh sau quyết định điều chỉnh tỷ giá của Ngân hàng Trung ương TQ. Nếu Mỹ phản ứng lại căng thẳng thì nguy cơ dẫn đến chiến tranh tiền tệ là có thực. Có thể Mỹ sẽ điều chỉnh tỷ giá sớm hơn dự kiến.

Liên quan đến phản ứng của NHNN với việc điều chỉnh biên độ tỷ giá từ +-1% lên +-2% có hiệu lực từ 12/8, ông đánh giá như thế nào về  động thái này của NHNN?

Động thái nới lỏng biên độ tỷ giá của NHNN có thể nói là kịp thời, nhạy bén với thị trường. Với biên độ này, thị trường có thể có dao động nhất định trong vài ngày đầu sau đó sẽ ổn định. Hy vọng duy trì biên độ tỷ giá từ nay đến cuối năm. Chúng ta phải theo dõi động  thái của Mỹ, các ngân hàng trung ương khác trước việc Trung Quốc giảm giá đồng NDT.

Ông nhận định thế nào về áp lực lên tỷ giá cuối năm?

Dự báo xuất khẩu của VN vào thị trường Đông Nam Á, vào Trung Quốc gặp khó khăn, đặc biệt nhập siêu Trung Quốc tăng lên. 7 tháng đầu năm nhập siêu vào khoảng 3,4 tỷ USD, cả năm khoảng 5-6 tỷ USD. Do đó chưa có biến động lớn. Xuất khẩu VN có xu hướng tăng chậm hơn so với nhữung năm trước nhưng ko hoàn toàn do tỷ giá. Mà giá nông sản toàn cầu giảm mạnh, ảnh hưởng đến xuất khẩu nông sản của VN, đặc biệt thủy hải sản. Giá dầu giảm mạnh,ảnh hưởng đến xuất khẩu dầu mỏ của VN. Ngòai ra, chúng ta đã ngừng XK than trong năm nay. Tổng sản lượng xuất khẩu theo giá trị giảm. Tính theo lượng thì vẫn tăng.

Tác động của việc giảm giá đồng NDT của Trung Quốc đối với tỷ giá USD/VND có dấu hiệu mạnh lên nhưng không nhất thiết phải điều chỉnh tỷ giá thời điểm này.

"Trung Quốc điều chỉnh tỷ giá 1,9% ngày hôm qua và điều chỉnh giảm thêm 1.6% sáng nay. Điều này nói lên một câu chuyện dài và tương đối rộng lớn của Trung Quốc là TQ xử lý một lúc nhiều yêu cầu của họ. Nhưng tôi cho rằng điều quan trọng nhất là TQ muốn đồng NDT trở thành một đồng tiền tự do chuyển đổi, quốc tế hóa đồng NDT và trước mắt như chúng ta đều biết, TQ cùng với quỹ tiền tệ IMF hiện đang đàm phán việc đồng NDT có thể tham gia vào quyền rút vốn đặc biệt và là một trong những ngoại tệ cùng đồng đô la Mỹ, đồng bảng Anh, đồng Euro, đồng Yên Nhật trở thanh đồng tiền dự trữ quốc tế. Đương nhiên, IMF đòi hỏi TQ cần phải linh hoạt cơ chế tỷ giá hối đoái. TQ cũng chứng minh với thế giới rằng với một cơ chế tỷ giá hối đoái mới không xác lập bằng tỷ giá bình quân liên ngân hàng hàng ngày vào 9h15 phút sáng như trước đây, nay thay bằng tỷ giá mở cửa hàng ngày bằng tỷ giá đóng của hôm trước. Tuy nhiên, chúng ta cũng biết việc này cũng xảy ra trong bối cảnh kinh tế TQ đã chững lại, gặp phải những khó khăn như tăng trưởng năm nay nhiều thông tin cho rằng khó để đạt được mức 7%, tháng 7 vừa rồi lần đầu tiên xuất khẩu của TQ giảm 8,3% so với cùng kỳ. Đương nhiên TQ đang giải thích rằng, việc phá giá đồng NDT thấp xuống để nhằm hỗ trợ xuất khẩu cũng như  hỗ trợ tăng trưởng nhưng tôi cho rằng có vẻ như TQ không đơn thuần chỉ vì mục tiêu tăng trưởng, mục tiêu xuất khẩu mà họ đang xử lý những vấn đề liên quan vị thế của đồng NDT trong một lộ trình quốc tế hóa đồng tiền cuả mình". Ông Trương Văn Phước – Phó Chủ Tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia