Giật mình khi dâng sao giải hạn biến tướng thành tệ nạn

Trong những năm gần đây nghi lễ dâng sao giải hạn đã trở thành phổ biến, không thể thiếu trong mỗi dịp đầu năm. Theo phong tục dân gian, mỗi người vào mỗi năm có một sao chiếu mệnh, tất cả có 9 ngôi sao, cứ sau 9 năm lại luân phiên trở lại ứng với một cá nhân.

Nhưng cùng một tuổi, cùng một năm, đàn ông và đàn bà có sao chiếu mệnh khác nhau. Cũng theo quan niệm dân gian, trong 9 ngôi sao này có sao cực tốt và sao cực xấu. 9 sao nói trên xuất hiện vào những ngày nhất định trong tháng, và có hình nhất định do đó người ta thường làm lễ dâng sao giải hạn.

Trong những năm gần đây nghi lễ dâng sao giải hạn đã trở thành phổ biến, không thể thiếu trong mỗi dịp đầu năm

Mới đây, chia sẻ với báo Kiến Thức, Đại đức Thích Thanh Huân, trụ trì chùa Pháp Vân (Hà Nội), Thư ký văn phòng 1, T.Ư Giáo hội Phật giáo Việt Nam cho biết, căn cứ vào kinh sách của nhà Phật, theo lời Phật dạy thì không có ngôi sao nào chiếu vào con người mà nhờ đó được phúc lợi hay mang tai họa và cũng không có một nghi lễ nào gọi là cúng sao giải hạn cho phật tử.

Tuy vậy, văn hóa Phật giáo du nhập nền văn hóa phương Đông, chịu nhiều ảnh hưởng truyền thống tín ngưỡng dân gian đa thần, trong đó có cả nghi lễ dâng sao giải hạn bắt nguồn từ Trung Quốc, được nhân dân tin dùng. Trước đây, lễ dâng sao giải hạn thường được làm trong dân nhưng đến thời Pháp thuộc, các nghi lễ bị cấm, nên người dân đến chùa để cúng.

Trong Phật giáo có lễ cầu an, cầu phúc cho dân đầu năm nên các vị tu sĩ Phật giáo đã kết hợp, gọi là tùy duyên hóa độ, tùy theo niềm tin của đa số quần chúng mà tổ chức các buổi lễ theo đúng nghi thức thuần túy Phật giáo, để hóa độ chúng sinh, từ từ chuyển tâm họ quay về bờ Giác.

Hàng nghàn người dân đã có mặt, ngồi kín trong và trước khuôn viên của Tổ đình Phúc Khánh, Hà Nội để dâng sao giải hạn và cầu bình an cho gia đình

Các nhà tu hành ngày nay cúng sao giải hạn cũng là công việc để thỏa mãn nhu cầu tâm linh của người dân. Tuy nhiên, nhiều chùa đang lạm dụng điều này, khi nghi lễ dâng sao giải hạn tại các chùa có mức giá cụ thể. Thậm chí có những ngôi chùa lại chọn hình thức tính tiền theo sớ, khoảng 500.000 đồng cho cả gia đình. Một số nơi còn có hiện tượng ra giá cúng sao xấu tùy theo mệnh, theo tử vi và có hiện tượng tăng giá so với các năm trước.

Trao đổi về vấn đề này với báo Tiền Phong, TS Nguyễn Quốc Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu tôn giáo cho rằng, cần phê phán sự lạm dụng đến mức đi quá xa như một số chùa đang làm. “Phật giáo cho rằng sự thành bại, hạnh phúc hay bất hạnh… đều do nơi con người, từ ý thức đến hành vi tạo ra”.

Trong khi đó, nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền nói: “Con người thời nào cũng vậy, khi niềm tin trần thế càng lung lay yếu ớt, người ta thường càng bám đuổi đến những chỗ dựa tâm linh thần thánh vô hình”.  Nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền gọi việc nhà chùa cúng sao giải hạn là hành vi đi ngược lại giáo lý nhà Phật.

Nhiều người tới muộn không có chỗ dự nghi lễ dâng sao giải hạn nên đứng cả sang đường biên kia để "vái vọng"

GS.TS Ngô Đức Thịnh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam cho rằng dâng sao giải hạn là việc ai muốn đi thì đi nhưng phải với tấm lòng thành kính là chủ yếu. Việc cứ nâng giá dần lên rất nguy hiểm. Tín ngưỡng và văn hóa không thể đem ra kinh doanh được, dần dần nó sẽ biến tướng thành tệ nạn.

TS Nguyễn Văn Vịnh chuyên nghiên cứu phong thủy cho rằng tập tục cầu việc tốt, tránh việc xấu như dâng sao giải hạn là chuyện bình thường. Tuy nhiên để phong tục không trở thành hủ tục, mỗi người nên cẩn trọng tìm hiểu. Dâng sao giải hạn không nhất thiết đền chùa, thay vì đồ lễ đắt tiền, người dân chỉ cần dâng hương hoa tại nhà để tỏ lòng thành.

Hòa Lê (T/h)