Di tích đầu tiên đón nhận linh vật thuần Việt thay sư tử đá Trung Quốc

Theo những tin tức mới nhất trên báo VnExpress, chiều 6/2, các bô lão làng Trạch Xá (xã Hoà Lâm, Ứng Hòa) tổ chức di dời cặp sư tử đá ngoại lai án ngữ trước di tích lịch sử văn hoá đình làng và thay bằng đôi nghê là linh vật thuần Việt.

Di dời sư tử đá ngoại lai khỏi di tích lịch sử để thay bằng con nghê linh vật thuần Việt. Ảnh VnExpress

Ông Lê Quý Đôn (88 tuổi), trưởng ban kiến thiết đình, đền, chùa làng Trạch Xá cho biết, cặp sư tử được dân làng cung tiến vào năm 2003. Khi tiếp nhận, ban khánh tiết chỉ nghĩ đơn giản là mang về trang trí cho cửa đình khang trang. Cuối năm 2014, nhận được công văn của xã nói linh vật ấy có nguồn gốc Trung Quốc, yêu cầu di dời, các cụ vô cùng lo lắng. "Tuổi già, sức yếu chúng tôi không biết phải xử lý đôi sư tử này thế nào hoặc khiêng đi đâu. Nay công ty Cao Minh xin di dời, đồng thời dâng đôi nghê mới, dân làng phấn khởi lắm", ông Đôn nói.

Cặp linh vật thuần Việt thay thế cao hơn một mét, được nhà điêu khắc Liên Vũ làm bằng đá nhân tạo, lấy mẫu theo đôi nghê gỗ phủ sơn ở đền vua Lê Thánh Tông (Thọ Xuân, Thanh Hoá, thế kỷ 17). Đây là mẫu linh vật đầu tiên được cấp phép cung tiến vào di tích đã xếp hạng. Việc phục dựng mẫu nghê này khẳng định nỗ lực tìm lại chỗ đứng cho linh vật thuần Việt trong đời sống văn hóa, tâm linh dân tộc của nhiều nhà điêu khắc, các nhà nghiên cứu, góp phần đưa công chúng đến gần hơn với hình tượng linh vật thuần Việt.

Trao đổi với VOV, ông Trương Minh Tiến, Phó giám đốc Sở VHTT&DL đánh giá đây là một việc làm ý nghĩa khi việc di dời sư tử đá kiểu Trung Quốc được thực hiện trên cơ sở xã hội hoá. Ông khẳng định, năm 2015 Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện công văn 2662 về việc không sử dụng biểu tượng, linh vật ngoại lai không phù hợp với thuần phong mỹ tục tại nơi thờ tự và kêu gọi các địa phương noi gương nhân dân làng Trạch Xá thực hiện tốt việc chủ động di dời sư tử đá kiểu Trung Quốc khỏi các di tích.

Đôi nghê linh vật thuần Việt được rước vào đình làng Trạch Xá thay thế cho cặp sư tử ngoại lai. Ảnh VnExpress

Ông Tạ Đức, Giám đốc điều hành Cao Minh miền Bắc cho biết, việc các cụ cao niên và nhân dân trong làng cùng đồng lòng cao trong việc di dời sư tử đá kiểu Trung Quốc và tiếp nhận linh vật thuần Việt thể hiện mong muốn được trở về với bản sắc truyền thống văn hóa lâu đời của cha ông. Việc thay thế này tượng trưng cho mong muốn đổi mới hướng đi của việc phát triển làng nghề.

Nhà nghiên cứu Trần Hậu Yên Thế đánh giá: “Với tốc độ toàn cầu hóa hiện nay, chúng ta phải chịu những ảnh hưởng của xâm thực văn hóa, rất nhiều các giá trị quý báu của dân tộc đã bị mai một. Hiện tượng sư tử ngoại lai xuất hiện rất nhiều ở những đình, chùa, miếu ở làng quê. Việc trả lại vị trí cho các linh vật truyền thống cũng là sự phục hưng văn hóa Việt.”

Theo nhà nghiên cứu, con nghê trong quan niệm truyền thống phương Đông nói chung, vừa là linh vật thuần Việt thể hiện sự trí tuệ, thông minh, trung thành, đầy đủ những phẩm cách của con vật linh thiêng. Việc nhận thức đúng ý nghĩa, thông điệp của nó sẽ tốt hơn cho việc quảng bá, nhận diện những giá trị văn hóa Việt.

Người dân phấn khởi thay thế linh vật thuần Việt vào vị trí trước đây của sư tử đá ngoại lai. Ảnh VOV

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Đặng Thị Bích Liên đánh giá cao việc chủ động triển khai công văn 2662 của các cộng đồng trong dân cư ở các tỉnh, thành phố. Thứ trưởng khẳng định: “Việc tổ chức di chuyển các linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục hôm nay và thay thế bằng linh vật thuần Việt, chúng tôi cho đây là biểu hiện nhận thức, cũng như là từ nhận thức đến hành động và được tổ chức một cách đầy đủ. Bà con, cộng đồng dân cư và một số doanh nghiệp và tổ chức xã hội đã nhận thức được tầm quan trọng, ý nghĩa công tác bảo tồn văn hóa, đặc biệt là tại các di sản văn hóa đã xếp hạng”.

Minh Thùy