Nhãn đường phèn: Muốn ăn cũng không dễ gì mua được

Nhắc đến nhãn lồng thì ai cũng nghĩ ngay đến mảnh đất Hưng Yên. Tại đây, nổi tiếng với nhiều loại nhãn như nhãn cùi, nhãn hương chi, nhãn đường phèn. Riêng với nhãn đường phèn, dù có tiền cũng chưa chắc mua được về ăn. Bởi theo những người trồng nhãn, đây là loại nhãn quý, khi xưa chỉ dùng để tiến vua. Đến nay, nhãn đường phèn hầu như không còn được bán trên thị trường. Bởi lượng người dân trồng nhãn đường phèn giờ đếm trên đầu ngón tay. Vì thế, giá nhãn cũng được đẩy lên cao khoảng 150.000 – 200.000 đồng/kg. Và chủ yếu được nhập khẩu sang thị trường nước ngoài.

Theo bà Phạm Thị Thu (hội viên Hợp tác xã nhãn Hồng Lam – Hưng Yên) thì nhãn đường phèn đang mai một và gần như rơi vài tình trạng tuyệt chủng. So với các loại nhãn khác thì đây là loại nhãn rất thơm, ngon với hương vị riêng. Khi ăn, nhãn đường phèn mang đến cho vị giác mọi người hương thơm tinh khiết và vị ngọt mềm như mật ong.

“Dù có tiền cũng chưa chắc đã mua được nhãn đường phèn, bởi không còn nhiều người dân tại Hưng Yên trồng loại nhãn này. Giờ đếm trên đầu ngón tay chỉ khoảng độ vài gốc nhãn. Cùng với đó, ngay từ đầu mùa, phần lớn nhãn đường phèn đã được đặt trước để dành cho xuất khẩu” bà Thu nói.

Theo bà Thu, nhãn đường phèn không dễ trồng và hiện giờ cũng chỉ còn khoảng vài gốc cổ thụ. Hơn hết, sản lượng nhãn cũng không cao nên gần như chủ yếu người dân giờ trồng các loại nhãn lồng như nhãn hương chi, nhãn cùi…

Theo ông Phạm Đắc Tâm (Nam Tiến – Hồng Châu – Hưng Yên), một người dân trồng nhãn cho biết, gia đình ông còn lại 2 gốc nhãn đường phèn do ông cha để lại. Tuy nhiên, sản lượng mỗi năm không nhiều và phần lớn các thương lái đặt mua cả cây từ khi nhãn mới ra hoa.

“Giá nhãn bán cho thương lái là 130.000 đồng/kg. Gia đình muốn ăn cũng không có ăn bởi vì thương lái họ mua trọn gói cả cây. Cứ đến khi nhãn chín là họ về họ vặt rồi cân và tính tiền. Sản lượng năm nay 2 cây cũng chỉ được hơn 1 tạ nhãn”, ông Tâm cho biết.

Theo ông Tâm, nhãn đường phèn hầu như không được bán trên thị trường. Các thương lái mua chủ yếu cho xuất khẩu hoặc để làm biệt dược. Nhãn đường phèn quả tròn, vỏ quả màu vàng nâu, cùi dày, ráo nước. Khi bóc một lớp vỏ mỏng láng, để lộ lớp cùi nhãn dày trắng trong. Đưa vào miệng nếm thử có vị ngọt thơm vừa phải, cơm nhãn cũng rất giòn.

Đặc biệt, bên trong cơm nhãn có hạt nhỏ đen nháy. Đưa quả nhãn lên mũi ngửi sẽ thấy mùi hương rất đặc trưng, không phải là mùi thơm nức mũi mà nhẹ nhàng, tinh khiết và dịu mát.

 Theo điều tra, khảo sát của Sở NN-PTNT Hưng Yên, diện tích trồng các giống nhãn quý, trong đó có nhãn đường phèn, chỉ chiếm chưa đến 1% tổng diện tích nhãn của tỉnh. Năng suất nhãn đường phèn cũng rất thấp, chỉ bằng ½ các loại nhãn khác và để trồng được một cây nhãn đường phèn cho ra quả mất khoảng 6 – 8 năm.

Trần Đăng Duy