Quảng Nam: Đề xuất ứng dụng IoT để quản lý sâm Ngọc Linh

Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đã ký ban hành Chỉ thị số 16/CT-UBND ngày 18/9/2017 yêu cầu các Sở, Ban, ngành, địa phương có liên quan thực hiện nghiêm các nội dung để chấn chỉnh, ngăn chặn tình trạng tổ chức, cá nhân giới thiệu, buôn bán hàng giả và một số sản phẩm chế biến từ Sâm Núi Ngọc Linh không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chưa được kiểm định chất lượng, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và ảnh hưởng đến việc xây dựng thương hiệu và sản phẩm quốc gia Sâm Núi Ngọc Linh.

Sâm Núi Ngọc Linh là loài cây đặc hữu quý hiếm, có giá trị cao, đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý Ngọc Linh cho sản phẩm sâm củ, được Thủ tướng Chính phủ công nhận là sản phẩm Quốc gia. Hiện các hộ đồng bào vùng núi Ngọc Linh và các tổ chức, cá nhân đang đẩy mạnh việc gây trồng nhưng sản lượng sâm vẫn còn thấp hơn nhiều so với nhu cầu.

Giá hạt giống, củ, thân lá Sâm Núi Ngọc Linh liên tục tăng cao nên đã xảy ra tình trạng buôn bán sâm và các chế phẩm giả, chế phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ; ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của loại sâm quý này.

Theo Chỉ thị, Chủ tịch UBND tỉnh nghiêm cấm các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng giả và các sản phẩm chế biến từ Sâm Núi Ngọc Linh không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chưa được kiểm định chất lượng; sản xuất, kinh doanh giống sâm (hạt giống, cây giống) không có nguồn gốc, xuất xứ từ vùng núi Ngọc Linh dưới mọi hình thức; dẫn nhập các loài sâm khác, có đặc điểm hình thái tương tự Sâm Núi Ngọc Linh (như sâm Tam thất, sâm Vũ điệp, sâm Triều Tiên,…) vào khu vực bảo tồn và phát triển Sâm Núi Ngọc Linh.

Yêu cầu các Sở, Ban, ngành, địa phương có liên quan trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người tiêu dùng hiểu biết về Sâm Núi Ngọc Linh, cách phân biệt Sâm Núi Ngọc Linh thật và giả, chỉ mua Sâm Núi Ngọc Linh ở những địa chỉ đáng tin cậy và có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng; tham gia phát hiện và thông tin kịp thời các trường hợp nghi ngờ gian lận thương mại và buôn bán hàng giả Sâm Núi Ngọc Linh đến cơ quan chức năng có liên quan. Kiên quyết xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng giả, gian lận thương mại và các sản phẩm chế biến từ Sâm Núi Ngọc Linh không đảm bảo các quy định hiện hành.

Với công tác nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý sâm, UBND tỉnh Quảng Nam yều cầu Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) cần hoàn chỉnh các thủ tục pháp lý bổ sung để thành lập Hội Sâm Núi Ngọc Linh và Quế Trà My; tham mưu ban hành và triển khai thực hiện “Quy chế quản lý, sử dụng chỉ dẫn địa lý Ngọc Linh cho sản phẩm sâm củ của tỉnh Quảng Nam”; chủ trì xây dựng hồ sơ đăng ký nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận “Ngọc Linh, Quảng Nam” trong và ngoài nước cho một số sản phẩm, dịch vụ từ Sâm Núi Ngọc Linh; hoàn chỉnh mở rộng vùng chỉ dẫn địa lý Ngọc Linh cho sản phẩm sâm củ; Phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Y tế và các Sở, ngành liên quan đề xuất UBND tỉnh về đầu tư cơ sở phân tích, kiểm nghiệm và lựa chọn cơ quan, tổ chức phù hợp thực hiện công tác kiểm định chất lượng sâm nhằm bảo vệ thương hiệu SâmNúi Ngọc Linh.

Sở Thông tin và Truyền thông cùng phối hợp với Sở Công Thương, Sở KH&CN trong việc quảng bá chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm sâm củ; đồng thời, nghiên cứu tham mưu đề xuất UBND tỉnh ứng dụng "Mạng lưới vạn vật kết nối Internet" (IoT – Internet of Things) để quản lý sâm. Phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ xử lý, đề nghị xử lý các cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng tên miền “samngoclinh” để rao bán các sản phẩm sâm củ và các sản phẩm khác từ sâm gắn với thương hiệu Sâm Núi Ngọc Linh theo đúng các quy định về sở hữu trí tuệ.

Trước đó, để xác minh thông tin và đưa ra phương án xử lý sản phẩm sâm Ngọc Linh giả, Đoàn khảo sát, xác minh của Bộ KH&CN gồm đại diện các đơn vị: Thanh tra Bộ KH&CN, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Cục Sở hữu trí tuệ, Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp KH&CN, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN đã khảo sát thực tế thị trường, làm việc với UBND Thành phố Đà Nẵng, Tỉnh Quảng Nam và Tỉnh Kon Tum; khảo sát tại các Trung tâm sâm Ngọc Linh trên địa bàn hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh đã giao cho Thanh tra Bộ KH&CN làm đầu mối, phối hợp với các đơn vị: Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Cục Sở hữu trí tuệ, Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp KH&CN, Vụ KH&CN các ngành kinh tế - kỹ thuật, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN đề xuất các giải pháp nhằm giải quyết những vướng mắc hiện nay trong quản lý, kiểm soát và xử lý sâm Ngọc Linh giả.

Đồng thời đề nghị hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam tăng cường phối hợp, nâng cao uy tín, thương hiệu sản phẩm sâm củ Ngọc Linh, sớm ban hành bộ công cụ, quy chế quản lý sử dụng và thành lập hội sản xuất, kinh doanh sâm Ngọc Linh cho đến ban hành tem nhãn sản phẩm sâm Ngọc Linh.

Lê Huy