Tấn công mạng ngày càng leo thang đáng lo ngại cả về số lượng và mức độ phức tạp

Các cuộc tấn công phần mềm độc hại mới gia tăng 70%

Theo Báo cáo hàng quý về mối đe dọa toàn cầu của BlackBerry, từ tháng 6 đến tháng 8/2023, các giải pháp an ninh mạng của họ đã ngăn chặn hơn 3,3 triệu cuộc tấn công mạng. Số lượng lớn cuộc tấn công được ngăn chặn này tương đương với khoảng 26 cuộc tấn công mỗi phút, làm nổi bật sự gia tăng đáng kể về mối đe dọa mạng.

Không chỉ về số lượng, sự gia tăng này còn liên quan đến chất lượng. Tính đa dạng của các tệp phần mềm độc hại riêng biệt mà các giải pháp ANM của BlackBerry gặp phải đã tăng 70%, trung bình khoảng 2,9 mẫu phần mềm độc hại/phút. Điều này làm nổi bật sự thay đổi đáng kể trong chiến thuật của tội phạm mạng, sử dụng một loạt các công cụ tinh vi để vượt qua các cơ chế phòng thủ truyền thống.

Dữ liệu của giai đoạn này cho thấy những mục tiêu đang thay đổi của các cuộc tấn công mạng. Các tổ chức tài chính, nắm giữ một lượng lớn dữ liệu nhạy cảm của khách hàng và đóng vai trò then chốt trên thị trường toàn cầu, đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể các cuộc tấn công có chủ đích.

Ismael Valenzuela, Phó Chủ tịch mảng Tình báo và Nghiên cứu Mối đe doạ của BlackBerry, nhấn mạnh sự nỗ lực ngày càng tăng của các tác nhân độc hại để mở rộng phạm vi và số lượng cuộc tấn công mạng.

Các quốc gia khác nhau phải hứng chịu những tác động khác nhau từ các mối đe dọa mạng. Hoa Kỳ và Canada là những mục tiêu thường xuyên nhất ở Bắc Mỹ. Tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Nhật Bản tiếp tục đứng thứ ba về số vụ tấn công. Trong khi đó, Peru nổi lên như một mục tiêu mới trong danh sách các quốc gia được nhắm mục tiêu ở Mỹ Latinh và Ấn Độ trở thành quốc gia bị tấn công nhiều thứ năm ở châu Á - Thái Bình Dương.

Báo cáo cũng cho thấy các quốc gia có số lượng lớn nhất các phần mềm độc hại độc đáo nhất. Cụ thể, phần mềm độc hại độc đáo nhất đã được thấy ở Hoa Kỳ, sau đó là Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Canada.

Số lượng các cuộc tấn công mạng mà một quốc gia phải đối mặt không nhất thiết phải phù hợp với sự đa dạng của các phần mềm độc hại độc đáo nhất được quan sát. Sự khác biệt được cho là do động cơ khác nhau của những kẻ tấn công.

Theo đó, một số có thể nhắm mục tiêu vào lượng lớn người dùng hoặc một ngành cụ thể, triển khai các chiến dịch thư rác trên diện rộng hoặc sử dụng phần mềm độc hại phổ biến. Những kẻ tấn công khác tập trung vào một nhóm, ngành hoặc tập đoàn doanh nghiệp nhỏ hơn, cụ thể hơn, sử dụng các công cụ và chiến lược độc đáo chống lại các mục tiêu có giá trị cao.

Còn tại Việt Nam, theo thống kê trong 9 tháng đầu năm 2023, Cục An toàn thông tin đã ghi nhận, cảnh báo và hướng dẫn xử lý 9.503 cuộc tấn công mạng gây ra sự cố vào các hệ thống thông tin tại Việt Nam. Trong đó, Cục ghi nhận 8.168 cuộc Phishing (tấn công lừa đảo), 451 cuộc Deface (thay đổi nội dung website), 884 cuộc Malware (tấn công vào hệ thống máy tính).

Ngoài ra, các cuộc tấn công của ransomware (mã độc tống tiền) vào các tổ chức cơ sở hạ tầng công nghiệp đã tăng gần gấp đôi vào năm 2022. Với hơn 70% tổng số cuộc tấn công bằng ransomware tập trung vào sản xuất, các tác nhân ransomware tiếp tục nhắm mục tiêu rộng rãi vào nhiều ngành sản xuất.

Ông Nguyễn Sơn Hải - Giám đốc Công ty An ninh mạng Viettel dẫn số liệu từ Viettel Threat Intelligence cho thấy, trong năm 2023, Việt Nam có đến 12 triệu tài khoản bị xâm nhập và 48 triệu bản ghi dữ liệu cá nhân, tổ chức bị rò rỉ và được rao bán trên không gian mạng. Trong đó, tình trạng gian lận tài chính trở thành vấn đề nhức nhối khi có 5.800 tên miền lừa đảo bao gồm tất cả ngân hàng, 5 ví điện tử, 1 doanh nghiệp sản xuất và 4 doanh nghiệp bán lẻ. Ngoài ra, 300GB dữ liệu bị mã hoá để tấn công ransomware.

Theo ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, việc gia tăng các cuộc tấn công mạng thời gian qua là hệ quả tất yếu của việc các tổ chức thực hiện chuyển đổi một cách mạnh mẽ, nhưng chưa đẩy mạnh đầu tư tương xứng cho an toàn thông tin.

Mục tiêu hàng đầu của tội phạm mạng

Những bên tấn công nhắm vào cơ quan chính phủ có động cơ đa dạng, từ lòng tham tài chính đến chính sách địa chính trị, hoặc đơn giản chỉ muốn gây rối. Những kẻ tấn công có thể bao gồm những người có quan ngại cá nhân, các băng nhóm tội phạm lớn và các nhóm tấn công có chủ đích (APT) do nhà nước tài trợ sử dụng các chiến thuật tinh vi.

Vi phạm trong các cơ quan chính phủ có thể làm lộ dữ liệu có độ nhạy cảm cao, làm gián đoạn các dịch vụ quan trọng của chính phủ và làm suy yếu niềm tin của công chúng vào các tổ chức chính phủ.

Hơn 100.000 cuộc tấn công mạng nhằm vào các khu vực chính phủ đã bị ngăn chặn thành công trong kỳ báo cáo gần đây nhất, đánh dấu mức tăng gần 50% từ tháng 3 đến tháng 5/2023.

Về mặt địa lý, khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Bắc Mỹ, đặc biệt là Hàn Quốc, Nhật Bản và Canada, phải đối mặt với số lượng các cuộc tấn công lớn nhất. Tuy nhiên, Australia và Hoa Kỳ báo cáo mức độ tấn công cao nhất, mỗi quốc gia chứng kiến số vụ tấn công tăng hơn 50% so với giai đoạn trước.

Báo cáo về mối đe dọa mới nhất của BlackBerry đã xác định một số dòng phần mềm độc hại phổ biến, chi phí thấp nhắm mục tiêu vào các cơ quan chính phủ, trong đó các dòng phần mềm độc hại RedLine Stealer và RacconStealer v2 (RecordBreaker) là nổi bật nhất. Những công cụ này được thiết kế để trích xuất dữ liệu từ các thiết bị bị xâm nhập, cho phép đánh cắp dữ liệu nhạy cảm để sử dụng cho mục đích xấu.

Một số công cụ trích xuất dữ liệu khác đáng chú ý trong giai đoạn này bao gồm Vidar và Lumma Stealer (LummaC2). Vidar đã là một mối đe dọa đáng kể trong suốt năm 2023, trong khi Lumma Stealer, được cung cấp dưới dạng dịch vụ phần mềm độc hại trên các diễn đàn của Nga kể từ năm 2022, vẫn tiếp tục được lưu hành rộng rãi.

Ngoài ra, theo báo cáo của BlackBerry, mạng botnet Amadey cũng được phát hiện. Được xác định lần đầu tiên vào năm 2018, Amadey đã phát triển, ngày càng phức tạp. Nó thường được sử dụng để triển khai các Trojan truy cập từ xa (RAT) và đánh cắp thông tin, nâng cao tiềm năng của nó như một công cụ đe dọa mạng.

Theo BlackBerry, những phát triển trong bối cảnh ANM cho thấy thách thức ngày càng tăng của các tổ chức trong việc bảo vệ dữ liệu và hệ thống của họ. Sự đa dạng hóa ngày càng tăng của các cuộc tấn công và sự phát triển liên tục của các mối đe dọa mạng đòi hỏi phải có một cách tiếp cận linh hoạt và tinh vi hơn của các chiến lược ANM mạnh mẽ và thích ứng.

An Dương (T/h)