Tập trung phát triển công nghiệp hỗ trợ như ‘chăm sóc một đứa trẻ’

Mối lo từ phụ thuộc nguồn nguyên liệu

Cho đến nay, Trung Quốc vẫn là thị trường cung cấp nhiều loại nguyên phụ liệu cho sản xuất và chế biến trong nước. Tuy nhiên, khi dịch Covid-19 vẫn có diễn biến phức tạp tại nước này và với chính sách “Zero Covid” đã và đang khiến cho việc nhập khẩu nguyên phụ liệu của nhiều ngành hàng chủ lực như dệt may, da giày bị ảnh hưởng.

Về phía doanh nghiệp, ông Thân Đức Việt, Tổng Giám đốc May 10 chia sẻ, May 10 nhập khẩu 50% nguyên phụ liệu từ Trung Quốc nên doanh nghiệp đang rất lo câu chuyện đứt gãy chuỗi cung ứng khi không biết chính sách “Zero Covid” của Trung Quốc sẽ áp dụng đến khi nào. Nguyên phụ liệu vải của May 10 có thời gian sản xuất từ các nhà cung ứng là 35-50 ngày. Giữa tháng 4, đầu tháng 5, các nhà cung ứng tại Trung Quốc bắt đầu bị phong tỏa, đến nay vẫn đang phong tỏa khiến doanh nghiệp bị ảnh hưởng.

“Nếu Trung Quốc áp dụng thời gian ngắn, doanh nghiệp có thể giải quyết bài toán nguyên vật liệu đầu vào nhưng nếu Trung Quốc tiếp tục áp dụng thời gian dài thì kể cả những đơn hàng doanh nghiệp đã ký kết đến tháng 8/2022 cũng có thể bị ảnh hưởng về tiến độ giao hàng”, ông Việt chia sẻ.

Tương tự như ngành dệt may, da giày cũng là ngành đang chịu nhiều áp lực về nguồn cung nguyên phụ liệu khi ngành này nhập khẩu tới 70% nguyên phụ liệu từ Trung Quốc. 

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam cho biết, việc Trung Quốc phong tỏa trên diện rộng khiến nguồn cung ứng bị gián đoạn. Cùng với đó, chi phí vận chuyển, logistics rất cao nên doanh nghiệp khó đáp ứng kịp thời các đơn hàng.

Không chỉ riêng dệt may, da giày mà các ngành như gỗ, điện tử, sản xuất, lắp ráp ôtô... cũng đang phụ thuộc nhiều việc nhập khẩu nguyên vật liệu. Điều này ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.

Phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nước

Rõ ràng, việc phụ thuộc vào nguyên vật liệu nhập khẩu là mối nguy tiềm ẩn cho hoạt động sản xuất trong nước. Để giải quyết mối nguy này, một trong những giải pháp cấp thiết hiện nay là phải tập trung phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ.

Tuy nhiên, sau hàng chục năm với nhiều quyết tâm, ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam vẫn như "đứa trẻ không chịu lớn". Đến nay, năng lực của ngành công nghiệp hỗ trợ vẫn hạn chế, chưa như kỳ vọng. Quá trình tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu của doanh nghiệp Việt Nam cũng chậm, kém hiệu quả.

Điều này được thể hiện rõ ràng hơn bao giờ hết, khi rất nhiều doanh nghiệp rơi vào tình cảnh khó khăn vì thiếu nguyên phụ liệu đầu vào cho sản xuất vì đại dịch Covid-19 bùng phát, lan rộng khiến việc kết nối với các thị trường cung cấp nguyên phụ liệu bị gián đoạn.

Dù thời gian qua đã có không ít chính sách khuyến khích, thúc đẩy phát triển của công nghiệp hỗ trợ được ban hành, nhưng theo các doanh nghiệp, phần lớn các chính sách này chỉ mang ý nghĩa động viên về tinh thần do rất khó tiếp cận. 

Vì vậy, rất ít doanh nghiệp trong nước đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, hoặc nếu có đầu tư thì đa phần cũng không đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài do sản phẩm công nghiệp hỗ trợ còn đơn giản, hàm lượng công nghệ trung bình và thấp, có giá trị nhỏ trong sản phẩm. Do đó, một trong những nhiệm vụ hàng đầu hiện nay là tăng cường tuyên truyền, phổ biến thông tin về chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ để thu hút đầu tư nguồn lực xã hội vào phát triển công nghiệp hỗ trợ. 

Trong đó, quan trọng nhất là thu hút đầu tư các nhà sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh và nhà cung cấp cụm linh kiện, linh kiện lớn trên thế giới, đặc biệt là doanh nghiệp đa quốc gia đầu tư vào Việt Nam với mục tiêu phục vụ thị trường trong nước và gia tăng tỷ lệ nội địa hóa phục vụ cho doanh nghiệp xuất khẩu hưởng ưu đãi thuế quan khi đáp ứng tỷ lệ xuất xứ nội địa. Chỉ có như vậy Việt Nam mới có thể từng bước tự chủ được nguồn cung nguyên liệu.

Thanh Tùng