Chất lượng hàng hóa trên mạng: "3 phần thật, 7 phần giả"?

Cơ quan chức năng kiểm tra việc kinh doanh tại cửa hàng nhưng còn thả nổi với loại hình kinh doanh qua mạng - Ảnh: Diệp Đức Minh/TN

Không hóa đơn

Không tốn tiền thuê mặt bằng,kinh doanh tiện lợi không bị kiểm soát và hầu như chẳng bao giờ bị cơ quan chức năng kiểm tra, đó chỉ là một vài lý do khiến cho hình thức kinh doanh qua mạng ngày càng rầm rộ. Tuy nhiên, vì tiện lợi và không được kiểm soát nên thị trường này tiềm ẩn rất nhiều rủi do cho khách hàng, không ít người đã "nếm trái đắng" khi mua hàng qua mạng mà không có căn cứ để khiếu nại vì hàng hóa mua đều không có hóa đơn.

Khi khách hàng vào trang bán hàng www.b4u... đặt mua một đôi giày thể thao của hãng N với giá 1,1 triệu đồng thì được nhân viên hỗ trợ của trang này cho biết, do cửa hàng ở Hà Nội nên sẽ chuyển sản phẩm qua đường bưu điện vào TP.HCM và người mua sẽ chịu tiền cước. Trang bán hàng này cũng không xuất hóa đơn cho khách.

Tương tự, vào trang bán hàng trực tuyến www.thegioimypham... sẽ thấy danh mục hàng trăm loại mỹ phẩm hàng hiệu khác nhau xuất xứ từ một nước châu Á được bán với giá rất rẻ. Liên hệ qua số điện thoại của cửa hàng này, cô nhân viên cho biết, hàng chỉ bán trên mạng và cửa hàng đặt ở nhà riêng tại đường Trường Chinh, Đống Đa, Hà Nội. Cửa hàng này cũng không xuất hóa đơn cho khách hàng.

Trao đổi với nhân viên bán hàng của một trang xưng là website nước hoa lớn nhất VN có tên L, chúng tôi được biết, trước đây cửa hàng có công ty nhưng hiện nay đổi thành hộ kinh doanh cá thể nên không xuất hóa đơn giá trị gia tăng.

Anh T., quản lý một hệ thống cửa hàng bán lẻ mỹ phẩm, nước hoa khá nổi tiếng ở TP.HCM, khẳng định bán hàng trên mạng chỉ “3 phần thật, 7 phần giả”. Các công ty bán hàng trên mạng thường trộn lẫn hàng giả mua từ Trung Quốc, Thái Lan về với ít ỏi hàng thật để bán ra thị trường vì không có cơ quan quản lý chất lượng nào giám sát.

Giám đốc tiếp thị một nhãn hàng mỹ phẩm của Pháp ở VN cho biết, có cửa hàng mỹ phẩm “ảo” bán được doanh số cả tỉ đồng/tháng, tương đương với cửa hàng ở mặt tiền đường mà lại không tốn chi phí thuê mặt bằng, thuế... Theo khảo sát của công ty, từ khoảng 20 cửa hàng “ảo” trong năm 2010 đến nay đã có khoảng 700 cái hoạt động trong lĩnh vực này.

Chưa có cách quản lý

Trước thực trạng hàng hóa bán tràn lan trên mạng mà không được kiểm soát, một cán bộ của Chi cục QLTT Hà Nội cho biết, rất khó khăn trong việc kiểm soát thị trường này, bởi nguồn nhân lực cho việc kiểm soát thị trường truyền thống vốn dĩ đã rất eo hẹp. Trong khi đó, hình thức kinh doanh qua mạng rất đặc thù, hàng hóa không bày sẵn, có shop chỉ đưa hình ảnh lên quảng cáo sau đó có khách đặt hàng mới lấy về bán, mặt khác các shop kinh doanh qua mạng hầu như không có địa chỉ cụ thể, rõ ràng... Theo các quy định xử phạt thì nếu phát hiện và thu giữ hàng hóa sai phạm phải ở mức nào đó mới đủ sức răn đe cho nên việc quản lý thị trường online vẫn là bài toán khó.

Kinh doanh qua mạng là xu thế tất yếu, tuy nhiên cơ quan chức năng vẫn chưa theo kịp để quản lý thị trường mới này

Bên cạnh những vấn đề về chất lượng hàng hóa rao bán trên mạng, vấn đề về thuế hiện cũng bị thả nổi. Trao đổi với PV, lãnh đạo Cục Thuế TP.HCM thừa nhận đến nay chưa quản lý được nguồn thuế bán hàng qua mạng. Cục Thuế TP.HCM cũng đã giao cho một bộ phận nghiên cứu chuyên đề khảo sát thu thuế kinh doanh qua mạng nhưng chưa hiệu quả.

Ông Nguyễn Thái Sơn, chuyên gia về thuế, cho rằng từ trước đến nay cơ quan thuế quản lý thuế bằng hóa đơn, chứng từ, sổ sách kế toán; các cơ sở kinh doanh cá thể thì dựa vào tình hình doanh thu mà ấn định thuế, nên khi kinh doanh trực tuyến nở rộ, cơ quan thuế “chới với”. Do không có cách theo dõi nguồn thu như thế nào nên không biết cách quản lý nguồn thuế của kinh doanh qua mạng. Hiện nay, cơ quan thuế cũng không có bộ phận chuyên biệt nào theo dõi mảng thuế kinh doanh qua mạng. Quản lý thuế lâu nay được chia theo địa bàn, theo lĩnh vực nên khi xã hội phát sinh loại hình kinh doanh mới thì chưa có cách quản lý.

Tuy nhiên, theo quan điểm của luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang, cho rằng thực ra, kiểm soát thuế kinh doanh qua mạng không có gì khó khăn, vấn đề là cơ quan thuế không mặn mà với chuyện này. Theo ông Xoa, cơ quan thuế cần thành lập một đội nhóm chuyên theo dõi kinh doanh qua mạng, nếu phát hiện trốn thuế, dựa vào quy định mới, có thể đưa lên cơ quan thông tin đại chúng để đánh động đến sự tự giác của các trang bán hàng khác.

Thực tế trong thời gian qua, đã không ít người tiêu dùng đã có những phản ánh về việc họ bị "lừa" khi mua hàng trên mạng. Trưng sản phẩm một đằng, nhưng khi giao thì sản phẩm lại không "long lanh' như thế. Hoặc trên mạng quảng cáo sản phẩm nhập từ Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản...nhưng thực tế xuất xứ hàng hóa lại từ Trung Quốc... Với cách bán hàng mang tính trục lợi, nhiều cá nhân, tổ chức đã lợi dụng lòng tin của người tiêu dùng và kẽ hở quả cơ quan quản lý trà trộn, đưa hàng giả, thậm chí những sản phẩm kém chất lượng, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe người sử dụng.

Nếu để thực trạng này vẫn tiếp diễn và tiếp diễn một cách công khai,không được kiểm soát thì nhà nước sẽ thất thu thuế còn người tiêu dùng thì bị thiệt hại. Và cách duy nhất để người tiêu có cơ hội mua sắm và sử dụng hàng có chất lượng trong xu thế thương mại điện tử thì chỉ còn chờ đợi một biện pháp mạnh từ phía cơ quan chức năng.

Uyên Chi (tổng hợp)