Cục Hàng không xin thôi “giỡn mặt với tử thần” !

TS Trần Đình Bá, Hội Khoa học kinh tế Việt Nam, tác giả Chiến lược Hàng không VN có bài viết cảnh báo khẩn cấp về vấn đề này.

Nhìn lại nhiều vụ việc hàng không nổi cộm gần đây ở VN và  cả thời gian trước đó  cho thấy vấn đề mất an toàn hàng không do “nội lực” của chúng ta gây ra đang là báo động khẩn mà ngay chính cơ quan quản lý Nhà nước về an toàn Hàng không là Cục Hàng không VN (HKVN) đến nay vẫn chưa nhận thức ra vấn đề nghiêm trọng này!

Cất hạ cánh và những thảm họa nhởn tiền!

Phải thấy rằng hàng không là phương tiện vận tải nhanh nhất , an toàn cao nhất, tai nạn hàng không trên thế giới ít khi xảy ra, nhưng khi đã xảy ra đều hết sức thảm khốc, lỗi do “thiên tai” nhưng cũng rất nhiều vụ do lỗi của “nhân tai” về các quy trình quy phạm trong quản lý kỹ thuật , điều hành không lưu và quản lý an toàn hàng không.

Tháng 10/2013, chiếc máy bay ATR72 của VietNam Airlines may mắn hạ cánh an toàn chỉ với 1 chiếc lốp

Xin dẫn ra những vụ thảm họa hàng không đã từng xảy ra:

Vụ tai nạn hàng thông chấn động thế giới vào tháng 4/2010 tại Nga, chiếc chuyên cơ đặc biệt TU-154 chở Tổng thống Ba Lan cùng phu nhân và những quan chức cao cấp của chính phủ gặp nạn khi thực hiện thao tác hạ cánh. Do sương mù hạn chế tầm nhìn nên máy bay đã quệt vào các ngọn cây bạch dương và máy bay nổ tung. Tổng thống cùng phu nhân đã thiệt mạng cùng toàn bộ 132 người  trong đó có nhiều quan chức cấp cao trong chính quyền Ba Lan.

Chỉ ít đó không lâu, một máy bay của Liên Hợp Quốc đã bị rơi khi hạ cánh trong mưa lớn ở thủ đô CHDC Congo ngày 044/4/2011 làm 32 người chết…

Người viết bài này chứng kiến mùa đông 1988 một máy bay vận tải đặc biệt của Hoa Kỳ  khẩn cấp chở nhiều tấn thiết bị y tế, thuốc men đến Amenia – thuộc Liên Xô để cứu trợ thảm họa động đất ngày 7/12/1988. Khi đáp xuống trong điều kiện mùa đông tuyết phủ đã bị va quệt vào vật chướng ngại và nổ tung, toàn bộ phi hành đoàn thiệt mạng trong bi kịch tang thương “đi cứu nạn lại gặp nạn “.

Còn ở Việt Nam, thảm họa hàng không lúc 9 giờ 30 ngày 26/3/1979. Chiếc máy bay AL-24 từ Hà Nội đến sân bay Đà Nẵng khi vừa bay vòng, vừa hạ thấp độ cao thì thân máy bay quệt vào một ngọn cây trên núi Sơn Trà làm nổ tung. Tất cả trên máy bay khoảng 40 người đều tử nạn.

Năm 1988, máy bay của HKVN gặp nạn khi hạ cánh xuống một sân bay Thái Lan trong mưa dông  làm Bộ trưởng Y tế nước ta cùng nhiều cán bộ, công chức tử nạn. Máy bay rơi còn làm cho cư dân gần sân bay chịu nhiều thương vong. Ngày 3/9/1997 một vu hạ cánh xuống sân bay Pochentong – Cambodia cũng gặp phải thảm họa làm 66 người chết.

Ngoài các vụ thảm họa do cất hạ cánh thì nhiều sự cố máy bay đang bay trên bầu trời cũng nhỡn tiền như vụ máy bay rơi ở Thung lũng Ô Kha – Khánh Hoà , Một máy báy M8 cứu nạn cũng gặp nạn ngay tại nơi ấy.

Không ai muốn thảm họa xảy ra nhưng phải thấy đó để phòng tránh. Tiến bộ của công nghệ hàng không hiện nay dù có văn minh hiện đại đến đâu thì việc đưa chiếc máy bay hàng chục tấn với lượng nhiên liệu dự trữ khá lớn, tốc độ 150-300 km/h đáp chính xác xuống đường băng vẫn là một việc hết sức khó khăn và nguy hiểm. Đó là thời khắc “sinh – tử” cho cả phi hành đoàn và hành khách. Đã có nhiều rủi ro khi hạ cánh khẩn cấp, hạ cánh khi không xòe được càng, mất cơ cấu điều khiển lái, lệch động cơ, nổ bánh xe làm chệch hướng máy bay húc vào tường rào rồi phát nổ… thảm họa lúc đó thật khôn lường.

Cục Hàng không giỡn mặt với “tử thần” !

Nhìn lại hệ thống sân bay của VN với một hệ thống sân bay hiện có với 26, số lượng sân bay quốc tế đến 10 song nhiều sân bay vẫn trong tình trạng thiếu hệ thống đèn chiếu sáng dẫn đường. Mặc dù đã có bộ “tiêu chuẩn chiếu sáng dẫn đường sân  bay”  song nhiều máy bay phải cất hạ cánh thiếu an toàn trong điều kiện trời mưa và sương mù như sân bay Vinh, Đồng Hới… khi công luận và báo chí nói nhiều mới lắp hệ thống đèn chiếu sáng trong thời gian gần đây.

Hiện tại nhiều sân bay với lý do bay ban ngày nên vẫn chưa lắp. Đó là những lỗ hổng an toàn nếu máy bay cần hạ cánh trong điều kiện thời tiết bất lợi như sương mù ,và mưa lớn hoặc  hạ cánh trong điều kiện  khẩn cấp vào ban đêm.

Quy trình thực hiện một chuyến bay giữa hãng hàng không với các bộ phận liên quan và lỗi của nhân viên điều phối VJA đối với chuyến bay Hà Nội đi Đà Lạt ngày 19/6.

“Chưa thấy quan tài chưa rỏ lệ” chỉ trong vòng một tháng, hệ thống kiểm soát không lưu của Việt Nam đã phạm ba lỗi không thể tưởng tượng. Vì vậy, thảm họa hàng không có thể xảy ra vào bất kỳ lúc nào đang chiếu thẳng hướng trách nhiệm vào cớ quan quản lý nhà nước về an toàn bay  là Cục HKVN.

Công tác quản lý xây dựng, các tiêu chuẩn quy phạm an toàn tại các sân bay bị đe dọa nghiêm trong như cho phép xây dựng đài điểu khiển không lưu cho sân bay Nội Bài cao vượt phép tới những 9 mét gần bằng một tòa nhà 3 tầng.

Nếu cất hạ cánh trong điều kiện khẩn cấp hay thời tiết bất lợi sẽ gây khó khăn cho người điều khiển máy bay, đe dọa tính mạng hàng trăm hành khách trên máy bay và của những nhân viên điều hành không lưu ngồi làm việc hàng ngày trên đó. Lãnh đạo Cục HKVN giải thích trước công luận vụ việc này là “Cục Hàng không không hề hay biết”!?

Đụng phải một con chim, quệt phải một ngọn cây Bạch Dương mềm mại mà gây ra thảm họa thì xây đài kiểm soát không lưu Nội Bài cao vượt phép  tới những 9 mét (để được nhất ASEAN), cho xây các tòa nhà cao tầng  khối lượng hàng trăm tấn nằm sát đường cất hạ cánh là một mối đe dọa thường trực lâu dài và nghiêm trọng, thế mà lãnh đạo Cục HKVN ấu trĩ tới mức “điếc không sợ súng” để đưa tính mạng con người “giỡn mặt với tử thần”!

An toàn phương tiện bay cũng là điều đáng báo động “đỏ”. Hầu hết các phương tiện bay của nước ta đã vào độ “già” do khái thác đã lâu và thiếu kinh phí mua sắm mới phương tiện thiết bị.

Các vụ nổ lốp khi đang bay, nổ lốp khi hạ cánh , mòn lốp, rơi ốp, rơi bánh khi cất hạ cánh, nhân viên không lưu điều hành máy bay hạ cánh nhầm đường băng, điều hành máy bay suýt đâm nhau trên bầu trời ,máy bay suýt đâm nhau trên sân bay, máy bạy hạ cánh nhầm đường băng, điều hàng không lưu mất liên lạc với máy bay…. xẩy ra như “ cơm bữa”.

Thực trạng các vụ đe dọa an toàn hàng không ngày càng gia tăng, tệ chậm chuyến hủy chuyến , cảnh nhếch nhác hàng không đang làm nhức nhối toàn xã hội thì Lãnh đạo Cục HKVN vẫn “ bằng chân như vại”  không đưa ra được giải pháp căn cơ . Đã đến lúc họ phải tôn trọng Luật Hàng không dân dụng VN và Luật Hàng không quốc tế, phải chịu trách nhiệm về an toàn hàng không và phải trả lời trước công luận,phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ và Bộ trưởng GTVT về vấn đề an toàn và hiệu quả hoạt động của ngành  hàng không!

 

 

TS Trần Đình Bá