Đánh thuế cá tra cao, người tiêu dùng Mỹ thêm gánh nặng

Cơ quan chức năng Việt Nam, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP), các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ đang rất bất bình về việc Bộ thương mại Mỹ (DOC) đưa ra quyết định sơ bộ của đợt xem xét hành chính lần thứ 09 (POR9) áp dụng với giai đoạn từ 01/8/2011 - 31/7/2012, thuế chống bán phá giá (CBPG) philê cá tra đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ cho 2 doanh nghiệp bị đơn bắt buộc là  0,42 USD/kg và 2,15 USD/kg và cho các doanh nghiệp bị đơn tự nguyện là 0,99 USD/kg.

Người nông dân nuôi cá tra Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn từ quyết định của DOC. Ảnh minh họa

Cụ thể, nếu áp dụng, mức thuế Công ty Vĩnh Hoàn tăng 2,2 lần lên 0,42 USD/kg, Công ty Hùng Vương chịu mức thuế cao nhất với 2,15 USD/kg, tăng 2,8 lần. Mức thuế đối với các bị đơn tự nguyện khác tham gia đợt rà soát cũng bị áp thuế tới 0,99 USD/kg, tăng 1,3 lần. Mức thuế áp dụng chung toàn quốc các công ty khác là 2,11 USD/kg.

Quyết định nói trên của DOC được cho là không nhất quán và bất bình đẳng với Việt Nam. Hiện cơ quan chức năng, VASEP, các doanh nghiệp đang chuẩn bị để khiếu kiện DOC.

Theo VASEP, quyết định nói trên của DOC làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới vấn đề việc làm, người lao động, thu nhập, an sinh, xã hội của người lao động Việt Nam. Trong khi đó, trên nhiều diễn đàn lớn, Mỹ thường quan tâm, ủng hộ, thậm chí hỗ trợ các nước giải quyết các vấn đề an sinh, xã hội. Nếu DOC quyết định mức thuế cao như vậy, ngành nuôi trồng thủy sản của Việt Nam sẽ chịu tác động nặng nề, ảnh hưởng tới quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Mỹ.

Đồng thời, việc không nhất quán hoặc chọn quốc gia thay thế không hợp lý sẽ bất bình đẳng với Việt Nam và không phù hợp với luật pháp nước Mỹ cũng như thương mại quốc tế.

Trước nhưng khó khăn trong việc DOC liên tục đưa ra các biện pháp kìm chế nhập khẩu cá tra, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã từ bỏ thị trường này. Tính tới thời điểm hiện tại, chỉ có 9 doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu cá tra vào Mỹ. Điều này cũng đồng nghĩa với việc người tiêu dùng Mỹ sẽ ít có cơ hội lựa chọn sản phẩm cá tra từ Việt Nam hơn.

Ngoài ra, khi các mức thuế áp dụng càng cao, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc xuất khẩu, sản lượng xuất khẩu vào Mỹ sẽ giảm dần. Để bù lại phần thuế, chẳng có con đường nào khác là phải nâng giá cá tra xuất khẩu vào Mỹ và như vậy người tiêu dùng Mỹ sẽ là người phải gánh chịu. Trong khi đó, quyết định DOC chỉ được coi là phục vụ lợi ích nhóm, không phải đại diện cho đa số người dân Mỹ.

Theo Luật sư Ngô Quang Thụy, có thể coi việc bị áp thuế chống bán phá giá mới là cơ hội để các doanh nghiệp và nhà nhập khẩu cùng nhau nâng giá bán lên, khẳng định lại giá trị của cá tra Việt Nam.

Trước đây, nhiều DN ồ ạt xuất khẩu cá tra sang Mỹ, mạnh ai nấy bán để nhanh chóng thu hồi vốn, điều này gián tiếp làm người tiêu dùng Mỹ coi cá tra là sản phẩm kém chất lượng vì giá bán quá rẻ. Việc tăng giá bán xuất khẩu còn giúp giảm biên độ bán phá giá xuống đáng kể.

Theo tính toán thì giá cá tra Việt Nam xuất khẩu có thể tăng thêm 30%-40%, tương đương 1,85-2,25 USD/pound. Giá này vẫn thấp hơn nhiều so với giá philê cá da trơn của Mỹ hiện có giá 5,99 USD/pound.

Ông Dương Ngọc Minh - Tổng Giám đốc Công ty Hùng Vương kiêm Phó Chủ tịch VASEP cho biết, công ty vừa mới tăng giá cá tra xuất khẩu sang Mỹ thêm 20 cent/kg. Đây là cách doanh nghiệp có thể thực hiện để bù lại tiền thuế phải đóng thêm.

Ông Nguyễn Văn Kịch - Tổng Giám đốc Công ty Thủy sản Cafatex kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam lại cho rằng, các doanh nghiệp nên chuyển hướng thị trường.

Nguyễn Nam