Giải mã những bí ẩn xung quanh hiện tượng bóng đè

Có nhiều người lúc ngủ thường bị bóng đè và khi tỉnh dậy cảm thấy hoảng loạn vì nghĩ rằng có thể nó liên quan tới hiện tượng tâm linh nào đó. Các chuyên gia về giấc ngủ cho rằng phần lớn bóng đè chỉ đơn giản là dấu hiệu cho thấy cơ thể của bạn vẫn đang hoạt động trong suốt các pha của giấc ngủ. Rất hiếm khi bóng đè có liên quan tới những vấn đề về sức khoẻ tâm thần.

Hàng thể kỉ trôi qua, con người vẫn mô tả các triệu chứng của bóng đè theo nhiều hướng khác nhau và thường có liên tưởng tới sự hiện diện của “ác quỷ”, như các con quỷ bóng đêm thời cổ đại, mụ già trong vở Romeo và Juliet của nhà soạn kịch nổi tiếng Shakespeare, thậm chí có người cho rằng nó có liên quan đến người ngoài hành tinh. Hầu hết các nền văn hoá trong lịch sử đều có những câu chuyện về tội ác, về quỷ dữ bóng đêm khiến con người sợ hãi vào buổi đêm. Loài người từ lâu vẫn tiếp tục tìm kiếm những lời giải thích cho hiện tượng giấc ngủ thần bí này và cảm giác sợ hãi mà nó mang lại.

Hiện tượng bóng đè trong tiếng Anh gọi là sleep paralysis (liệt thân khi ngủ), mà dân gian ta thường gọi là bóng đè. Khi bị bóng đè, toàn bộ cơ thể của con người không thể cử động được, thậm chí có người còn có những cảm giác như thấy ai đó bóp cổ mình, có sức mạnh nào đó đè lên người mà không thể nào đẩy ra được, khó thở, có khi nhìn thấy những hình ảnh khủng khiếp, hoặc nghe được những âm thanh kỳ quái.

Trạng thái này có thể kéo dài từ vài giây đến vài phút, thậm chí lâu hơn, thường xảy ra ngay khi vừa chìm vào giấc ngủ hoặc khi sắp tỉnh dậy.

Giải mã hiện tượng bóng đè, các nghiên cứu cho biết, trong khoảng 90 phút đầu của giấc ngủ, bộ não con người rất kích động, các giấc mơ đạt mức cao trào. Nếu cơ thể ở trong trạng thái mệt mỏi hay lo lắng về một vấn đề gì đó, trí não có thể tạo những kịch bản quái dị nhất trong khi bạn hoàn toàn nằm yên và không thể cử động nổi.

Khi đó, người bị “bóng đè” sẽ cảm thấy mình đang trong trạng thái mơ màng nhưng có cảm giác rất tỉnh táo và nhận thức được hình ảnh, âm thanh xung quanh. Tuy nhiên họ không thể cử động hay nói. Các hiện tượng này khiến họ sợ hãi và hoảng loạn.

Nguyên nhân của hiện tượng này là thiếu ngủ. Nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên, chu kỳ giấc ngủ của bạn sẽ gặp trục trặc, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Ngoài ra, nếu gia đình từng có người mắc chứng rối loạn giấc ngủ, bạn cũng phải đối mặt với nguy cơ gặp “bóng đè”.

Theo một số nghiên cứu, hiện tượng này xảy ra chủ yếu với những người làm việc căng thẳng, có vấn đề tâm lý, thiếu ngủ dẫn đến mệt mỏi, suy nhược cơ thể… Tuy nhiên, đối với nhiều người, nó chỉ xảy ra một hoặc hai lần và hiếm khi trở thành bệnh mãn tính.

Phần lớn mọi người không cần điều trị bóng đè, nhưng một vài cách sau có thể hữu ích nếu bạn cảm thấy lo lắng và có giấc ngủ không thoải mái:

– Cải thiện thói quen ngủ, ví dụ ngủ đủ 6-8 giờ mỗi tối.

– Uống thuốc chống trầm cảm nếu được chỉ định để điều chỉnh chu kì giấc ngủ.

– Điều trị các vấn đề về tâm thần nếu có vì chúng có thể là nguyên nhân gây nên bóng đè.

– Điều trị các rối loạn giấc ngủ như chứng ngủ rũ hoặc chuột rút.

Lê Cao (T/h)