Nga và Trung Quốc vẫn kiềm chế nhau dù đang trong ‘kỳ trăng mật’

Báo Dân Trí dẫn lời trợ lý của Tổng thống Putin cho biết Nga và Trung Quốc sẽ ký hàng chục văn kiện hợp tác nhân dịp Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình sang Moscow dự lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Chiến thắng của Hồng quân Liên Xô trước phát xít Đức vào ngày 9/5. “Một gói gồm khoảng 40 văn kiện hợp tác song phương đã được chuẩn bị để ký kết trong chuyến thăm này”, ông Yury Ushakov - Trợ lý của Tổng thống Nga - cho biết.

Cũng theo quan chức này, hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận nhiều vấn đề cấp bách của khu vực trong chuyến thăm. Ngoài ra, hai nhà lãnh đạo cũng sẽ ra một tuyên bố chung về việc làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác toàn diện và hợp tác chiến lược song phương.

Nga và Trung dự kiến ký tới 40 văn kiện hợp tác trong chuyến thăm Moscow của ông Tập Cận Bình từ 8-10/5. Ảnh Moscow Times

Theo kế hoạch, ông Tập Cận Bình sẽ là khách mời cấp cao của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại lễ diễu binh ngày 9/5 nhân kỷ niệm 70 năm kết thúc Thế chiến II. Lễ diễu binh cũng sẽ có sự tham gia của binh sĩ Trung Quốc. Như vậy, đây là lần đầu tiên lực lượng quân đội Trung Quốc tham gia diễu binh tại Quảng trường Đỏ ở thủ đô Mátxcơva, thể hiện mối quan hệ đặc biệt ngày càng gia tăng giữa Nga và Trung Quốc.

Cũng trong thời gian này, Nga và Trung Quốc đã xúc tiến cuộc tập trận hải quân chung lần đầu tiên trên biển Địa Trung Hải và ký 2 thỏa thuận “khủng” về hợp tác năng lượng. Ngoài ra, hai bên cũng đang thảo luận để Trung Quốc trở thành đối tác chính của Nga trong chương trình xây dựng trạm nghiên cứu vũ trụ trên Mặt trăng vào năm 2024. Bên cạnh đó, Nga cũng sẽ trở thành nhà đầu tư lớn nhất trong Ngân hàng phát triển hạ tầng châu Á (AIIB) do Trung Quốc khởi xướng và thành lập.

Giới quan sát quốc tế nhận định, động thái mới nhất này nhằm tiếp tục củng cố mối liên minh Nga - Trung với mục tiêu: để cùng thay đổi trật tự thế giới được Mỹ và châu Âu cầm trịch lâu nay, đồng thời thách thức nỗ lực của Mỹ muốn kiềm chế sự trỗi dậy của hai nước Nga - Trung. Có thể nói, Quan hệ Nga – Trung Quốc đang được cho ở thời kỳ trăng mật vì những lợi ích song trùng trong bối cảnh biến động của thế giới.

Tuy nhiên, theo ý kiến của chuyên gia Stephen Blank, nghiên cứu viên cấp cao của Hội đồng Chính sách ngoại giao Mỹ từng nhận định về mối quan hệ Nga – Trung hiện nay: “Mỗi một liên minh cần có một con ngựa và kỵ sĩ, ở đây Trung Quốc là kỵ sĩ”. Ông Blank nói rằng mối quan hệ Nga-Trung còn xa mới có sự khăng khít như những gì hai bên đang tỏ ra, báo điện tử VOV đưa tin.

Tổng thống Nga và Chủ tịch Trung Quốc gặp nhau tới 5 lần trong năm 2014 trong một nỗ lực tạo ra đối trọng với Mỹ và châu Âu. Ảnh The Diplomat

“Chẳng hạn như vấn đề Viễn Đông và Siberia - vốn là nơi thưa thớt dân Nga nhưng lại nằm sát biên giới với Trung Quốc, rất có khả năng nảy sinh nguy cơ, trong trường hợp Trung Quốc ngấm ngầm gây ảnh hưởng tại đây”.

Đồng quan điểm trên, nhà phân tích Dmitri Trenin của Viện nghiên cứu Carnegie, Washington Mỹ cho rằng: Moscow vẫn rất cảnh giác với lực lượng quân sự Trung Quốc. Điều này được thể hiện ở hành động Nga không ngừng gia tăng các biện pháp bảo vệ ở vùng Viễn Đông và Siberia trong bối cảnh Bắc Kinh vẫn thuyết phục Moscow cho phép tăng cường hợp tác và khai thác ở khu vực này.

Ở khía cạnh khác, Nga cũng có chính sách ngoại giao cân bằng với các nước lớn ở châu Á. Cụ thể là quan hệ với Ấn Độ. Trong chuyến thăm Ấn Độ tháng 12/2014, Tổng thống Putin đã nhắc lại mối quan hệ quan trọng giữa Nga với Ấn Độ và tuyên bố sẽ giúp Ấn Độ xây dựng 10 nhà máy điện hạt nhân.

Cũng nhân chuyến thăm Ấn Độ của Tổng thống Putin năm 2014, truyền thông Nga đã phân tích: “Cho dù Tổng thống Putin rất vui mừng thấy sức mạnh của Trung Quốc ngày càng tăng lên và có thể trở thành một thách thức không nhỏ đối với Mỹ, nhưng dường như ông không muốn thấy Trung Quốc sẽ đóng vai trò dẫn dắt trong mối quan hệ Nga – Trung. Điều này đồng nghĩa với việc, 2 nước dù “thân thiết” nhưng vẫn không ngừng “kiềm chế” lẫn nhau”.

Minh Thùy (T/h)