Nhiều mâu thuẫn trong quy định kinh doanh rượu bia trên thương mại điện tử

Tại Tọa đàm về quảng cáo và thương mại điện tử trong Dự thảo Nghị định chi tiết một số điều của Luật phòng chống tác hại của rượu bia ngày 10/12/2019 tại Hà Nội, các chuyên gia kinh tế, pháp luật cho rằng, một số quy định trong dự thảo Nghị định chưa đảm bảo tính thống nhất với các quy định pháp luật liên quan, chưa đảm bảo tính nhất quán với Luật phòng chống tác hại của rượu bia và cũng không đảm bảo tính khả thi. Do vậy, cần xem xét, điều chỉnh nhằm góp phần đảm bảo tính khả thi của Nghị định, tính thống nhất của hệ thống pháp luật Việt Nam, và tạo điều kiện cho ngành phát triển bền vững.

Phát biểu tại Tọa đàm, ông Nguyễn Tiến Vỵ- Phó Chủ tịch Hiệp hội Bia Rượu Nước giải khát Việt Nam nhận định, một số nội dung về quảng cáo và thương mại điện tử trong dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật phòng chống tác hại của rượu bia còn nhiều điểm mâu thuẫn và không có tính khả thi; cần được xem xét, điều chỉnh.

Về các quy định về quảng cáo, ông Nguyễn Tiến Vỵ cho rằng, quy định: nội dung cảnh báo phải chiếm tối thiểu 10% diện tích quảng cáo là quá lớn, ảnh hưởng đến tính chất sáng tạo đối với một thiết kế sản phẩm quảng cáo. Ồng Vỵ đề nghị, quy định diện tích cảnh báo chiếm từ 5-7% là phù hợp.

Về quy định “Quảng cáo rượu, bia đã được đăng tải không được liên kết, quảng bá đến các tài khoản người dùng, các trang, kênh, phương tiện thông tin khác trên môi trường mạng”, Hiệp hội Bia Rượu Nước giải khát Việt Nam đề nghị xem xét, không quy định nội dung này trong dự thảo Nghị định, vì quy định này mâu thuẫn với Điều 12 Luật Phòng chống tác hại của rượu bia, cho phép việc quảng cáo bia trên phương tiện kỹ thuật số; quy định này cũng mâu thuẫn với Luật Quảng cáo vì bia không phải là sản phẩm cấm quảng cáo được quy định tại Điều 7 Luật Quảng cáo 2012; đặc biệt là quy định này sẽ tạo ra gánh nặng không đáng có cho các ấn phẩm chỉ vì đăng quảng cáo bia;

Theo ông Nguyễn Thanh Hưng- Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam, Dự thảo Nghị định chi tiết một số điều của Luật phòng chống tác hại của rượu bia có nhiều mâu thuẫn trong Quy định Kinh doanh rượu bia bằng thương mại điện tử.

Ông Hưng đề nghị xem xét bỏ quy định: Có ứng dụng khai báo tên, tuổi trước khi người đó truy cập, tìm kiếm thông tin và khai báo tên người mua, địa chỉ cư trú của người mua, phương thức thanh toán không dùng tiền mặt trước khi giao dịch. Theo ông Hưng, việc yêu cầu khai báo thông tin trước khi người dùng truy cập website không có ý nghĩa trong việc kiểm soát thông tin người dùng, do không có cơ sở để xác thực thông tin nếu người dùng khai báo thông tin không đúng.

Hơn nữa, việc yêu cầu người dùng khai báo địa chỉ cư trú chỉ vì họ truy cập, tiếp cận và tìm kiếm thông tin mua hàng, trong khi họ chưa quyết định mua hàng là yêu cầu không phù hợp với quyền thông tin cá nhân, dẫn đến mâu thuẫn với các quy định về an toàn bảo mật thông tin cá nhân, bởi “hiện nay, các quy định về bảo vệ “thông tin cá nhân” còn chưa chặt chẽ, có nhiều thông tin cá nhân bị đánh cấp, bị giả mạo, bị lạm dụng vì mục đích thương mại hoặc những mục đích không lành mạnh khác”- ông Hưng nhấn mạnh.

Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam cũng đề nghị bỏ quy định: “Có ứng dụng bảo đảm ngăn chặn quảng cáo rượu, bia trên website thương mại điện tử của mình liên kết, quảng bá đến các tài khoản người dùng, các trang, kênh, phương tiện thông tin khác trên môi trường mạng” và : “Không được đặt các đường dẫn trên website thương mại điện tử của mình cho phép người dùng truy cập vào cơ sở dữ liệu của tổ chức, cá nhân kinh doanh rượu bia khác.”.

Ông Hưng cho rằng, những quy định này trong dự thảo được hiểu tương tự như cấm bán bia bằng thương mại điện tử và cấm quảng cáo bằng phương tiện kỹ thuật số. Điều này mâu thuẫn với quy định của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia (cho phép bán bia bằng thương mại điện tử và quảng cáo bằng kỹ thuật số), và mâu thuẫn với chủ trương của Chính phủ: "Tạo hành lang pháp lý thuận lợi, tạo điều kiện phát triển công nghệ 4.0 để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia”.

Mặt khác, hầu hết các trang web thương mại điện tử không chỉ bán bia mà còn bán một loạt hàng hóa khác hoặc là một thị trường cho các cửa hàng tiêu dùng. Do đó, một hạn chế được đặt trên một danh mục hàng hóa riêng biệt sẽ ảnh hưởng đến nền tảng rộng hơn của trang thương mại điện tử đó và điều đó là không khả thi.

Ngoài ra, Hiệp hội cũng đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét thêm việc quy định các địa điểm không được uống rượu, bia trong dự thảo Nghị định để bảo đảm tính khả thi và loại bỏ quy định “cấm bán rượu có nồng độ cồn từ 15 độ trở lên qua mạng Internet” được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành trước Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia để phù hợp với các quy định của Luật.

PGS.TS Nguyễn Văn Việt- Chủ tịch Hiệp hội Bia- Rượu-Nước giải khát Việt Nam bày tỏ hy vọng, cơ quan chức năng lắng nghe những đóng góp của các Hiệp hội, cộng đồng doanh nghiệp, xem xét, điều chỉnh Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật “Phòng chống tác hại của rượu bia”, nhằm tạo điều kiện cho ngành phát triển ổn định bền vững, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước, phục vụ xuất khẩu, giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm ngàn lao động và đóng góp cho ngân sách nhà nước.

Lê Kim Liên