Thịt nhập ngoại tràn ngập: Lợi hay hại?

Theo báo Lao động, Cục Thú y cho biết, trong gần 3 tháng đầu năm 2017, Việt Nam đã nhập khẩu khoảng 16.000 tấn thịt gia súc, gia cầm và chủ yếu từ Hoa Kỳ, Úc. Như vậy ước tính mỗi tháng Việt Nam nhập khẩu khoảng hơn 5.000 tấn thịt gia súc, gia cầm. Số lượng thịt gia súc, gia cầm nhập khẩu nhiều hay ít phụ thuộc vào tình hình giá cả thị trường trong nước, nếu giá thịt gia súc, gia cầm trong nước cao thì có thể các doanh nghiệp sẽ nhập khẩu nhiều hơn. Trong đó, theo số liệu sơ bộ của Tổng cục Hải quan, tính từ đầu năm đến hết ngày 15/3/2017 cả nước nhập khẩu 2,78 nghìn tấn thịt và phụ phẩm dạng thịt ăn được có xuất xứ từ Brazil, trị giá hơn 4 triệu USD. Như vậy, tương đương trung bình mỗi 1kg thịt từ Brazil nhập về Việt Nam chỉ vào khoảng 1,44 USD (gần 33.000 đồng).

Trao đổi với báo Lao động, Cục Thú y khẳng định: Thịt và sản phẩm thịt gia súc, gia cầm từ các nước nhập khẩu vào Việt Nam đã được kiểm soát chặt chẽ theo chuỗi, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP); đồng thời theo báo cáo của các cơ quan cửa khẩu thì hạn sử dụng của các lô hàng nhập khẩu về tới Việt Nam còn hạn sử dụng ít nhất là 8 tháng.

Đối với thịt từ các nước xuất khẩu vào Việt Nam phải tuân thủ các quy định theo Thông tư số 25/2010/TT-BNNPTNT ngày 8/4/2010 của Bộ NNPTNT hướng dẫn thực hiện việc kiểm tra vệ sinh ATTP hàng hóa có nguồn gốc động vật nhập khẩu, nếu đạt yêu cầu thì mới được đưa vào danh sách các nhà máy được phép xuất khẩu vào Việt Nam.

Theo quy định, tất cả các lô hàng thịt đông lạnh được nhập khẩu vào Việt Nam đều được lưu giữ ở khu vực cửa khẩu nhập và được các cơ quan thú y cửa khẩu kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ. Các cơ quan thú y cửa khẩu lấy mẫu 100% lô hàng thịt nhập khẩu để xét nghiệm các chỉ tiêu lý hóa, cảm quan, vi sinh vật gây ô nhiễm thực phẩm và gây bệnh theo quy định của Bộ Y tế, nếu kết quả xét nghiệm bảo đảm yêu cầu mới được phép làm thủ tục nhập khẩu để tiêu thụ nội địa. Bởi vì, trên các thùng carton chứa đựng thịt đều có nhãn mác hàng hóa (ghi rõ nguồn gốc xuất xứ thịt từ nước nào, ngày sản xuất và hạn sử dụng, hướng dẫn nhiệt độ bảo quản thịt,…).

Theo quy định, định kỳ Cục Thú y chỉ đạo các cơ quan thú y cửa khẩu xây dựng kế hoạch giám sát các chất tồn dư trong thịt nhập khẩu, tổ chức lấy mẫu kiểm tra các chất tồn dư trong thịt nhập khẩu.

Trong đó, năm 2016, các cơ quan thú y cả khâu tổ chức lấy mẫu kiểm tra chất tồn dư đối với 221 mẫu thịt nhập khẩu. Kết quả chỉ phát hiện 1 mẫu thịt bò đông lạnh nhập khẩu từ Hoa Kỳ có hàm lượng ractopamine nhưng ở ngưỡng cho phép của Bộ Y tế. Quý I/2017, qua kiểm tra 60 mẫu cũng chỉ phát hiện 2 mẫu thịt bò nhập khẩu từ Hoa Kỳ phát hiện có ratopamin, nhưng ở dưới ngưỡng cho phép theo quy định của Bộ Y tế.

Thông tin đăng tải trên báo Hà Nội Mới, lý giải về giá thịt nhập khẩu rẻ hơn trong nước, Cục trưởng Cục Chăn nuôi Hoàng Thanh Vân cho biết: Do nền sản xuất chăn nuôi hiện đại, khép kín từ sản xuất con giống tới thương phẩm, nên chi phí đầu vào của các nước luôn thấp hơn so với Việt Nam từ 10 đến 20%. Chẳng hạn trong khi giá thành sản xuất thịt lợn hơi của Việt Nam khoảng 38.000 - 39.000 đồng/kg, thì thịt lợn ở Mỹ chỉ ở mức 20.000 đồng/kg. Vì vậy, khi về Việt Nam, thịt nhập ngoại bán với giá thấp hơn sản phẩm thịt trong nước là điều dễ hiểu.

Ông Vân cũng thừa nhận: Mặc dù số lượng nhập khẩu thịt không nhiều, chỉ đáp ứng 5 - 10% nhu cầu tiêu thụ trong nước và chỉ tập trung ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh nhưng đã tác động đến tâm lý người tiêu dùng vì họ có sự so sánh, dẫn đến hoang mang khi lựa chọn giữa 2 loại sản phẩm. Thậm chí việc này đã ảnh hưởng mạnh tới các hộ chăn nuôi trong nước vì sức cạnh tranh kém.

Nói về ảnh hưởng của thịt nhập khẩu tới các trang trại chăn nuôi, ông Nguyễn Văn Thanh - Chủ nhiệm HTX Chăn nuôi dịch vụ Hòa Mỹ (huyện Ứng Hoà - Hà Nội) cho biết, trung bình mỗi tháng HTX xuất 100 - 200 tấn thịt lợn các loại cho hệ thống siêu thị, bếp ăn tập thể, nhà hàng... nhưng mấy tháng gần đây, do nguồn cung trong nước dồi dào, cùng với thịt nhập khẩu giá rẻ nên số lượng xuất ra thị trường của HTX chỉ bằng 60% so với cùng kỳ năm trước.

"Không chỉ chăn nuôi lợn, các hộ nuôi gà lông trắng cũng bị ảnh hưởng mạnh dù hiện nay giá tăng lên tới 32.000 đồng/kg nhưng người nuôi vẫn chưa có lãi. Ngoài ra, ở nước ngoài thường chỉ dùng sản phẩm thịt trắng, còn lại đùi, cánh, chân gia cầm chỉ để sản xuất thức ăn chăn nuôi, nhưng do gu ẩm thực, Việt Nam lại trở thành thị trường "béo bở" của các nước xuất khẩu mặt hàng này" - ông Hoàng Thanh Vân trao đổi với báo Hà Nội mới.

Với nền kinh tế thị trường, nhập khẩu thịt từ các nước có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng là việc lưu thông hàng hóa thông thường giữa các quốc gia. Để sản phẩm thịt không bị thua ngay trên "sân nhà", con đường duy nhất của ngành Chăn nuôi là cần cải tiến công nghệ, kỹ thuật chăn nuôi để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm.

Hiện nay Cục Chăn nuôi đang phối hợp với các đơn vị liên quan của Bộ NN&PTNT rà soát lại quy chuẩn, hàng rào kỹ thuật các loại thịt nhập khẩu vào Việt Nam nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm. Nghiêm cấm các doanh nghiệp nhập khẩu thịt có chứa chất kháng sinh, kể cả chất ratopamin. Cục Chăn nuôi cũng đang xây dựng phần mềm dự báo giá cả thị trường các mặt hàng thịt sản xuất trong nước cũng như nhập khẩu.

Về lâu dài, ngành Chăn nuôi trong nước cần đầu tư xây dựng chuỗi giá trị khép kín từ con giống, trang trại, nhà máy giết mổ đến hệ thống phân phối thực phẩm. Các địa phương khuyến cáo người dân phát triển chăn nuôi theo hướng VietGap hữu cơ, các loại con đặc sản để tạo sản phẩm đặc thù.

Các tỉnh, thành phố cần tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục hành chính, quỹ đất để khuyến khích các doanh nghiệp lớn đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi, xây dựng chuồng trại quy mô lớn, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất nhằm giảm giá thành đầu vào, nâng cao chất lượng thịt, để chăn nuôi nội địa đứng vững trước làn sóng nhập khẩu thịt như hiện nay.

Bên cạnh đó, các ngành chức năng đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng về lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu tiêu dùng và tránh được nguy cơ bị nhiễu thông tin khi tham gia các hoạt động thương mại...

Mạnh Long (T/h)