Bác sĩ chỉ ra những lưu ý khi dùng thuốc chống biến chứng tiểu đường

Tiểu đường là căn bệnh mạn tính diễn biến trong âm thầm nhưng lại tiềm ẩn nhiều biến chứng vô cùng nguy hiểm. Mục tiêu chính trong điều trị bệnh lý này đó chính là kiểm soát tốt lượng đường huyết bằng cách thay đổi lối sống và kế hoạch ăn uống lành mạnh, cùng với đó là dùng các thuốc chống biến chứng tiểu đường.

Bệnh tiểu đường nếu không được điều trị và kiểm soát tốt có thể gây ra những tổn thương từ nhẹ đến nặng cho các cơ quan trong cơ thể, bao gồm tổn thương tim mạch, biến chứng vi mạch (bệnh võng mạc, bệnh thần kinh hay bệnh thận do đái tháo đường), biến chứng đường tiêu hóa, trầm cảm hay tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Để không gặp phải những biến chứng nêu trên, theo thông tin từ bệnh viện Mellatec, người bệnh bên cạnh việc điều chỉnh lối sống cũng cần kết hợp sử dụng các thuốc chống biến chứng tiểu đường. Việc dùng những loại thuốc này không chỉ giúp ngăn cản diễn tiến của bệnh mà còn giúp bệnh nhân nâng cao chất lượng cuộc sống.

Biến chứng rối loạn chức năng dạ dày

Dạ dày cũng là một trong những cơ quan bị ảnh hưởng bởi đái tháo đường. Người bệnh có thể kiểm soát biến chứng liên quan tới dạ dày do tiểu đường bằng cách thay đổi thói quen ăn uống cho phù hợp hơn như chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, giảm thiểu chất béo và ăn một lượng chất xơ vừa đủ.

Một số loại thuốc chống biến chứng tiểu đường ở dạ dày cũng được bác sĩ kê đơn, bao gồm thuốc kháng cholinergic, opioid, chất chủ vận thụ thể GLP-1, thuốc chống trầm cảm ba vòng, chất ức chế dipeptidyl peptidase 4 và pramlintide.

Ngoài ra, Metoclopramide là loại thuốc duy nhất được chấp thuận để điều trị chứng liệt dạ dày. Tuy nhiên, vì bằng chứng về lợi ích còn yếu và có liên quan đến nguy cơ mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng (các triệu chứng ngoại tháp), nên việc sử dụng metoclopramide không được khuyến cáo trong hơn 5 ngày. Liều khuyến cáo cho bệnh nhân bị bệnh viêm dạ dày cấp tính và tái phát do đái tháo đường là 10 mg, 30 phút trước mỗi bữa ăn và trước khi đi ngủ (tối đa là 40 mg / ngày). Các tác dụng phụ thường gặp nhất là bồn chồn, buồn ngủ, mệt mỏi và buồn ngủ. Không nên dùng metoclopramide cho những bệnh nhân có tiền sử rối loạn vận động chậm, những bệnh nhân bị kích thích nhu động đường tiêu hóa có thể nguy hiểm, bệnh nhân mắc bệnh u bạch cầu hoặc động kinh.

Biến chứng bệnh thần kinh

Tiền đái tháo đường, tiểu đường type 2 hoặc tiểu đường type 1 trên 5 năm có thể gây biến chứng bệnh thần kinh. Có nhiều bệnh thần kinh khác nhau là hệ quả của đái tháo đường và một số thuốc được sử dụng để kiểm soát biến chứng này bao gồm: pregabalin, tapentadol và duloxetine. Bên cạnh đó còn có các thuốc khác như monoamine và opioid. Các thuốc chống biến chứng tiểu đường ở hệ thần kinh cũng tồn tại những tác dụng phụ như sau: Chóng mặt, nhức đầu; Khô miệng; Mờ mắt; Buồn ngủ; Tăng cân; Mệt mỏi; Tăng tiết nước bọt; Táo bón. Đặc biệt không sử dụng tapentadol ở những người mắc bệnh suy thận hay suy gan nặng.

Biến chứng hạ huyết áp thế đứng

Biến chứng này được đánh giá là có liên quan tới bệnh thần kinh do tiểu đường, có thể cải thiện được bằng cách dùng thuốc hay không dùng thuốc. Một trong những loại thuốc giúp khắc phục tình trạng này cần phải kể đến đó là Midodrine. Loại thuốc này có tác dụng hỗ trợ tăng huyết áp khi bệnh nhân gặp biến chứng hạ huyết áp tư thế đứng do tiểu đường. Trong quá trình sử dụng Midodrine, bệnh nhân cần lưu ý các tác dụng phụ có thể xảy đến như sau:

Thường gặp tăng huyết áp khi nằm hoặc ngồi, nổi da gà, mẩn ngứa da đầu, dị cảm, tiểu gấp, tiểu rắt, bí tiểu, ớn lạnh, đau bụng. Ít gặp: khó chịu, bồn chồn, nhức đầu, mặt đỏ bừng, miệng khô, lo lắng, hồi hộp, phát ban, đánh trống ngực, nhịp tim nhanh. Hiếm gặp: mất ngủ, rối loạn giấc ngủ, tức ngực, rối loạn tri giác, choáng váng, rối loạn chức năng gan, tai biến mạch máu não,...

Biến chứng loét bàn chân do tiểu đường

Thông tin từ Bệnh viện Vinmec, loét và nhiễm trùng bàn chân là bến chứng điển hình của bệnh đái tháo đường. Nguyên nhân dẫn tới biến chứng này là do bệnh động mạch ngoại biên, bệnh lý thần kinh ngoại biên và suy giảm sức đề kháng.

Nhiễm trùng bàn chân do tiểu đường gây ra hơn 50% các ca cắt cụt chi dưới không do chấn thương. Khoảng 85% của tất cả các trường hợp cắt cụt chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường có trước vết loét. Không thể dựa trên các thuốc chống biến chứng tiểu đường này, bệnh nhân cần phải được tư vấn về thói quen chăm sóc chân hàng ngày. Điều quan trọng là bệnh nhân phải biết cách kiểm tra bàn chân để phát hiện sớm tình trạng da khô hoặc nứt nẻ, các vết nứt, hình thành mô sẹo và các dấu hiệu nhiễm trùng giữa các ngón chân và xung quanh móng chân. Người bệnh nên tránh bôi thuốc mỡ vào các vùng kẽ da, mang giày dép phải vừa vặn, không đi chân trần, cắt móng tay, chân đúng cách và không để chân tiếp xúc với các vật nóng hoặc hóa chất ăn da. Nếu nhận thấy da chân có dấu hiệu khô, nứt nẻ, trầy xước thì cần xử lý ngay bằng cách dùng kem dưỡng ẩm hoặc theo dõi nguy cơ nhiễm trùng. 

Một số loại thuốc kháng sinh được sử dụng trong điều trị biến chứng loét bàn chân do đái tháo đường thể nhẹ bao gồm: thuốc chống cầu khuẩn gram dương (doxycycline, minocycline, clindamycin, linezolid, cephalexin,...). Đối với những trường hợp bị loét từ nhẹ đến trung bình thì phải truyền kháng sinh tại viện, thường là do nhiễm phải cầu khuẩn gram âm, gram dương hay vi khuẩn kỵ khí. Nếu bệnh nhân nhiễm trùng từ vừa đến nặng thì cần sử dụng các thuốc chứa tigecycline, daptomycin, vancomycin và linezolid,...

Ngọc Nga (T/h)