Hệ thống tên lửa Patriot: ‘Lão làng’ dày kinh nghiệm của quân đội Mỹ

Hệ thống tên lửa chống tên lửa đạn đạo PAC (Patriot Advanced Capability), gọi tắt là Patriot, được Mỹ phát triển để thay thế hệ thống Nike Hercules (là hệ thống phòng không tầm trung và tầm cao của Lầu Năm Góc) và thay thế hệ thống MIM -23 Hawk (hệ thống phòng không chiến thuật tầm trung của quân đội Mỹ). Hệ thống Patriot đã phục vụ trong quân đội Mỹ từ tháng 12/1981.

Theo TTXVN, Patriot được chế tạo tại Redstone Arsenal ở Huntsville, Alabama, Mỹ, nơi mà trước đó đã phát triển hệ thống phòng thủ ABM (anti – Ballistic Missile) và các tên lửa Spartan và Sprint nằm trong hệ thống Patriot.

Hệ thống tên lửa Patriot là nền tảng của hệ thống phòng không Mỹ

Patriot là hệ thống tên lửa phòng không hiện đại duy nhất có “thâm niên” thực chiến (S-300, S-400 và Hồng Kỳ 9 chưa một lần ra trận). Được kiểm chứng sức mạnh lần đầu trong chiến dịch “Bão táp Sa mạc” ở vùng Vịnh năm 1991, Patriot PAC-2 đã bắn hạ 70% tên lửa Scud của Iraq phóng đến Saudi Arabia, và 40% bắn đến Israel. Tuy nhiên, Patriot vẫn từng để thoát một tên lửa Scud, khiến 28 lính Mỹ tại doanh trại ở Dharan thiệt mạng 25/2/1991.

Hệ thống phòng không Patriot gồm có: Trạm chỉ huy AN/MSQ-104; radar đa chức năng AN/MPQ-53; bệ phóng M901; tên lửa phòng không MIM104; trạm nguồn năng lượng AN/MSQ-26; phương tiện kỹ thuật ngụy trang điện tử và cuối cùng là thiết bị kết nối thông tin.

Xe chỉ huy AN/MSQ-104 được bố trí trên khung xe M814, là nơi điều khiển, kiểm soát toàn bộ khả năng tác chiến của tổ hợp Patriot. Bên trong xe chỉ huy có các thiết bị liên lạc, các máy tính dữ liệu thiết bị đầu cuối và một số phụ kiện khác.

Radar của hệ thống tên lửa Patriot 

MIM104 là tên lửa dẫn hướng có chiều dài 5,3 m, đường kính thân 0,4 m và đầu đạn nặng 91 kg. Tên lửa có phạm vi bắn tối đa là 80 km ở độ cao tối đa 20 km. Patriot có cơ chế dẫn hướng khá phức tạp và tinh vi, giai đoạn đầu tên lửa được dẫn hướng bằng quán tính, giai đoạn giữa tên lửa được dẫn hướng theo cơ chế TVM (bám theo đạn), giai đoạn cuối tên lửa sử dụng radar chủ động để khóa mục tiêu. Patriot có phạm vi tác chiến từ 30-160 km tùy biến thể.

Radar mảng từng giai đoạn đa chức năng AN/MPQ-53 có đường kính 2,44 m, với tầm họat động 100 km có khả năng phát hiện và theo dõi 90-125 mục tiêu, cung cấp dữ liệu dẫn hướng cùng một thời điểm 6 mục tiêu, có khả năng nhận dạng mục tiêu với khoảng cách tối đa là 35-50 km, phát hiện mục tiêu có vận tốc đối đa là 2.200 m/s.

Bệ phóng M901 được đặt trên khung xe moóc M860 và di chuyển bằng xe kéo chuyên dụng có khả năng cơ động cao. Mỗi xe phóng mang 4 tên lửa Patriot PAC-2 hoặc 16 tên lửa  Patriot PAC-3 tùy chọn, bệ phóng liên lạc với xe chỉ huy ở khoảng cách lên đến 10 km, giúp cho hệ thống Patriot có khả năng phòng thủ với khu vực rộng.

Hệ thống tên lửa Patriot có nhiều kinh nghiệm thực chiến hơn so với nhiều hệ thống phòng không khác

Với khả năng đánh chặn các mục tiêu trên không ở độ cao thấp và tầm gắn nên Bộ quốc phòng Mỹ đã quyết định thực thi các chương trình cải tiến hệ thống tên lửa Patriot theo từng giai đoạn với các phương án PAC-1, PAC-2 và PAC-3 để phù hợp với xu thế phát triển vũ khí trên không của thế giới.

Biến thể nâng cấp Patriot PAC sử dụng công nghệ “hit-to-kill”(truy đuổi-tiêu diệt) rất tiên tiến. Với công nghệ này, tên lửa không sử dụng đầu đạn mà dựa vào động năng của vụ va chạm tốc độ cao để tiêu diệt mục tiêu. Thiết kế trên cho phép khối lượng tên lửa nhẹ hơn, đầu đạn có thể trang bị nhiều hơn các thiết bị điện tử cho nhiệm vụ truy tìm và tiêu diệt mục tiêu. Hiện tại, chỉ có Mỹ phát triển thành công công nghệ độc đáo này.

Quang Minh (T/h)