Những 'thủ phạm' nguy hiểm gây bệnh tiểu đường mà bạn không ngờ tới

Lượng đường trong máu cao (tăng đường huyết) gây ảnh hưởng đến những người có bệnh tiểu đường. Một số yếu tố có thể góp phần làm tăng đường huyết ở những người bị bệnh đái tháo đường, bao gồm thực phẩm và hoạt động thể chất, bệnh tật, những loại thuốc không trị bệnh tiểu đường, hoặc bỏ qua hay không dùng đủ thuốc hạ đường huyết.

Việc điều trị bệnh tăng đường huyết là rất quan trọng, bởi vì nếu không được điều trị, bệnh tăng đường huyết có thể trở nên nguy hiểm và dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng cần phải được chăm sóc khẩn cấp, chẳng hạn như tình trạng hôn mê đái tháo đường. Về lâu dài, bệnh tăng đường huyết kéo dài, thậm chí ngay cả khi tình trạng không trở nên nghiêm trọng, bệnh vẫn có thể dẫn đến các biến chứng ảnh hưởng đến mắt, thận, thần kinh và tim. Sau đây là một số thủ phạm nguy hiểm mà bạn không ngờ tới. 

Dùng nhiều caffeine

Lượng đường trong máu có thể tăng sau khi uống cà phê, ngay cả cà phê đen không chứa calo do hàm lượng caffeine cao. Tương tự, với trà đen, trà xanh và các đồ uống năng lượng cũng vậy.

Nhóm người mắc bệnh tiểu đường phản ứng với các loại thực phẩm và đồ uống khác nhau, do đó nên theo dõi phản ứng của cơ thể. Theo một số nghiên cứu, các hợp chất khác có trong cà phê lại giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường týp 2 ở người khỏe mạnh.

Cảm lạnh

Cảm lạnh cũng được xem là thủ phạm tiềm ẩn làm tăng đường huyết. Lý do, đường huyết tăng để đối phó với cơ chế tăng bệnh. Nên uống nhiều nước ấm và các chất lỏng khác để giúp cơ thể không bị mất nước.

Trường hợp bị tiêu chảy hoặc nôn ói trong hơn 2 giờ hoặc ốm trong 2 ngày mà không hồi phục thì nên đi khám. Lưu ý, một số loại thuốc như kháng sinh và thuốc thông mũi, long đờm cũng có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu.

Căng thẳng

Bị choáng ngợp vì công việc hay bất hạnh, căng thẳng, ôm đồm nhiều việc... dễ mắc nhiều bệnh nan y.

Khi bị căng thẳng (stress), cơ thể sẽ giải phóng các hormon và làm tăng lượng đường trong máu. Đây là nguyên nhân phổ biến ở nhóm người bị bệnh tiểu đường týp 2.

Để giảm bệnh, hãy học cách quản lý stress, thư giãn, hít thở sâu và duy trì cuộc sống vận động. Ngoài ra, cũng không nên kỳ vọng quá nhiều, quá cầu toàn, để khi không đạt mục tiêu dễ thất vọng nản chí và sinh bệnh.

Đồ uống thể thao

Đồ uống thể thao có mục đích bổ sung chất lỏng nhanh chóng, nhưng nhiều loại trong số này lại có lượng đường cao như soda hay chất làm ngọt nhân tạo, phụ gia bất lợi. Thay vào đó, nhóm người bị tiểu đường nên dùng nước lọc, nhất là những cua tập vừa phải, ít hơn một giờ.

Nếu luyện tập dài, cường độ lớn thì nên dùng đồ uống thể thao, tuy nhiên hãy đọc kỹ nhãn mác để biết cụ thể hàm lượng calo, carbohydrate (carbs) và khoáng chất, nhất là nhóm tiền tiểu đường hay đang mắc bệnh.

Trái cây khô

Trái cây là một sự lựa chọn lành mạnh và thông minh, nhưng trái cây khô lại có hàm lượng carbohydrate (carbs) cao mặc dù kích thước khẩu phần ăn nhỏ hơn.

Chỉ cần 2 muỗng canh nho khô, quả nam việt quất sấy khô hoặc anh đào khô sẽ có hàm lượng carbs tương đương một trái cây nhỏ, hay 3 quả chà là khô sẽ cung cấp khoảng 15 gram carbs.

Steroids và thuốc lợi tiểu

Những người dùng corticosteroid như prednisone để điều trị viêm khớp, bệnh hen suyễn và nhiều loại bệnh khác có thể bị tăng lượng đường huyết, thậm chí có thể kích hoạt gây bệnh tiểu đường.

Ngoài ra, thuốc lợi tiểu giúp giảm huyết áp, cũng có thể làm tăng đường huyết. Riêng thuốc chống trầm cảm có thể làm cho tăng hoặc giảm lượng đường huyết bất thường.

Thuốc tránh thai

Theo Sức khỏe đời sống, Hiệp hội Tiểu đường Mỹ (ADA), các loại thuốc tránh thai có chứa estrogen có thể ảnh hưởng đến cơ chế xử lý insulin trong cơ thể nhưng tổng thể thuốc tránh thai là an toàn cho phụ nữ có bệnh tiểu đường.

ADA khuyến cáo nên dùng viên thuốc tránh thai có chứa norgestimate và estrogen tổng hợp. Riêng thuốc ngừa thai dạng tiêm và cấy ghép an toàn hơn cả đối với nhóm phụ nữ có bệnh tiểu đường, cho dù chúng có thể ảnh hưởng, làm dao động lượng đường trong máu.

Ngủ

Một số người mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt nếu họ dùng insulin thì khi ngủ lượng đường trong máu có thể giảm thấp một cách nguy hiểm. Vì vậy, nên kiểm tra đường huyết trước khi đi ngủ và sau khi thức dậy. Một bữa ăn nhẹ trước khi đi ngủ có thể giúp cân bằng đường huyết ở nhóm người này.

Đối với một số người, lượng đường huyết có thể tăng cao vào buổi sáng, thậm chí cả trước khi ăn sáng, do thay đổi nội tiết tố hoặc giảm insulin, vì vậy việc kiểm tra đường huyết thường xuyên là điều quan trọng để biết mức độ dao động đường huyết có thể sinh nguy hiểm.

Luyện tập thể thao

Hoạt động thể chất là một trong những giải pháp tăng cường sức khỏe rất tốt cho tất cả mọi người. Nhưng ở những người bệnh tiểu đường nên luyện tập dựa theo sức khỏe bản thân. Khi luyện tập tần suất cao, đổ mồ hôi và tăng nhịp tim, lượng đường trong máu có thể tăng vọt, nhưng sau đó lại giảm mạnh.

Cường độ luyện tập cao hoặc bền bỉ có thể làm giảm mức độ đường huyết ít nhất 24 giờ sau khi tập. Nên dùng bữa ăn nhẹ trước khi luyện tập và nên kiểm tra đường huyết trước, trong và sau khi luyện tập, nếu thấy cần thiết.

Rượu

Đồ uống có cồn rất giàu tinh bột, lúc đầu sẽ làm tăng lượng đường trong máu, nhưng sau 12 giờ đường huyết sẽ giảm mạnh. Tốt nhất, nên uống rượu kèm ăn và sau đó nên kiểm tra lượng đường trong máu.

Hiệp hội Tiểu đường Mỹ khuyến cáo, phụ nữ không nên dùng quá một lần uống mỗi ngày và hai lần đối với đàn ông. Một lần uống là 5 ounces rượu vang (khoảng 140g), 12 ounces bia (340g) hoặc 1,5 ounce (42g) rượu như vodka hay whisky.

Làm thế nào để tránh tăng đường huyết

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Minh, bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang chia sẻ với PV Chất lượng Việt Nam, điều tốt nhất bạn nên làm đó là tập quản lý tốt bệnh tiểu đường và học cách phát hiện bệnh tăng đường huyết để có thể thực hiện biện pháp đối phó kịp thời trước khi bệnh kịp chuyển nặng hơn. Các gợi ý sau đây có thể giúp bạn giữ lượng đường trong máu ở mức phù hợp:

Hãy tuân thủ bữa ăn dành cho người bệnh tiểu đường. Nếu bạn dùng chất insulin hoặc thuốc kiểm soát tiểu đường, điều quan trọng là bạn phải thống nhất về số lượng và thời gian của các bữa ăn, đồ ăn nhẹ của bạn. Các thực phẩm bạn ăn phải cân đối với lượng insulin được bổ sung vào cơ thể

Theo dõi lượng đường trong máu của bạn. Tùy theo kế hoạch điều trị, bạn có thể kiểm tra và ghi lại mức độ đường trong máu một vài lần trong một tuần hoặc nhiều lần trong ngày. Kiểm tra thường xuyên là cách duy nhất để đảm bảo rằng mức độ đường trong máu vẫn  ở mức phù hợp. Cần thận trọng ngay khi lượng đường trong máu tăng cao hoặc giảm thấp hơn mức cho phép.

Dùng thuốc theo quy định của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bạn.

Điều chỉnh thuốc uống nếu bạn có sự thay đổi về các hoạt động thể chất. Việc điều chỉnh phụ thuộc vào kết quả kiểm tra lượng đường trong máu , loại thuốc cũng như thời gian hoạt động.