Chiều nay 10/6, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng đã đăng đàn trả lời chất vấn về các vấn đề liên quan đến ngành mình.

Về tình hình nợ công, báo cáo của Bộ Tài chính cho biết theo số tuyệt đối, nợ công trong những năm gần đây có xu hướng tăng. Tuy nhiên, nếu so với GDP thì tỉ lệ thay đổi không nhiều (tỉ lệ nợ công trên GDP qua các năm là 51,7% (năm 2010); 50,1% (2011); 50,8% (2012) và 54,1% (ước tính 2013), hiện ở dưới mức theo quy định của nghị quyết Quốc hội là 65%.

Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng trả lời chất vấn

Theo Bộ Tài chính, trong điều kiện đất nước còn nhiều khó khăn, nguồn vốn của Nhà nước tích lũy từ nội bộ nền kinh tế cho đầu tư phát triển còn chưa lớn, để có nguồn vốn đáp ứng cho nhu cầu phát triển của đất nước cần phải huy động nguồn tài chính bổ sung cho đầu tư phát triển, đặc biệt là cơ sở hạ tầng. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến nợ công gia tăng thời gian qua.

Về cơ cấu nợ công, khoảng 50% là nợ nước ngoài với điều kiện vay cơ bản là ưu đãi với thời gian đáo hạn còn lại khoảng 15 năm, 50% còn lại là khoản vay trong nước thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ với kỳ hạn phần lớn trong 2-5 năm. Do vậy áp lực về vay mới để trả các khoản vay cũ trong nước là tương đối lớn.

Nguyên nhân chủ yếu là do thị trường vốn trong nước còn chưa phát triển, đối tượng mua trái phiếu Chính phủ phần lớn là các ngân hàng thương mại, trong khi cơ cấu nguồn vốn của các ngân hàng này chủ yếu là không kỳ hạn hoặc có thời hạn ngắn.

Bộ Tài chính cho biết hiện trên thế giới chưa có tiêu chí về phạm vi nợ công áp dụng chung cho các quốc gia. Hiện nay phạm vi nợ công của phần lớn các nước bao gồm nợ chính phủ và nợ được chính phủ bảo lãnh.

Còn đối với Việt Nam, theo quy định của Luật quản lý nợ công hiện hành, nợ công đã bao gồm: nợ Chính phủ; nợ được Chính phủ bảo lãnh và nợ chính quyền địa phương.

Đối với nợ đọng xây dựng cơ bản, đây là khoản nợ phát sinh do cần thiết đẩy nhanh tiến độ một số dự án trọng điểm, do chấp hành kỷ luật tài chính ở một số nơi chưa nghiêm.

Do vậy cần thực hiện đúng nghị quyết Quốc hội, quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện việc cân đối vốn dự toán để thanh toán khoản nợ đọng của các công trình trong danh mục đã được phê duyệt. Phấn đấu tăng thu để có nguồn xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản.

Riêng các khoản nợ của doanh nghiệp nhà nước được Chính phủ bảo lãnh, nợ vay về cho vay lại của Chính phủ đã được tính trong phạm vi nợ công. Các khoản vay nợ của doanh nghiệp không được tính trong nợ công bởi doanh nghiệp là người trực tiếp đi vay nợ để đầu tư và có nghĩa vụ trả nợ. Doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm trả nợ.

Cho biết khả năng cân đối nguồn trả nợ, Bộ Tài chính giải thích với tổng mức dư nợ công hiện nay (54,1% GDP) và dự kiến bội chi ngân sách nhà nước đến năm 2015, giai đoạn 2016-2020, theo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, khi đó để đảm bảo khả năng trả nợ cần phải thực hiện những nhiệm vụ quan trọng: phải đạt tăng thu 12-14%/ năm, cân đối ngân sách nhà nước vững chắc, bội chi hợp lý, dành khoảng 20% tổng thu ngân sách nhà nước để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ.

Các khoản vay bù đắp bội chi cơ bản chỉ sử dụng cho đầu tư phát triển và thực hiện quản lý, sử dụng hiệu quá, giải ngân đúng tiến độ, đúng quy định.

Cơ bản không vay nước ngoài thương mại, lãi suất cao, thời gian ngắn, kể cả đối với các khoản vay về cho vay lại. Ngoài ra, nâng cao hiệu quả quỹ tích lũy trả nợ để đảm bảo nguồn trả nợ của các khoản vay về cho vay lại, định kỳ đánh giá những rủi ro của nợ công để có biện pháp xử lý kịp thời và cơ cấu lại nợ hiệu quả.

Bộ Tài chính nêu ra năm giải pháp chủ yếu cho vấn đề trên, trong đó tập trung phấn đấu tăng thu để sử dụng một phần hợp lý tăng chi trả nợ; có kế hoạch thực hiện cơ cấu lại nợ, giảm các khoản vay lãi suất cao, thời hạn ngắn, tăng trái phiếu trong nước có kỳ hạn dài (5 năm, 10 năm, 15 năm), lãi suất phù hợp với chỉ số lạm phát hiện nay…

Trả lời Đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) về việc hạch toán giá điện của EVN, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, sau khi kiểm tra, đã ra kết luận, các công trình như biệt thự, nhà cho thuê, bể bơi...thì EVN không được tính vào giá điện. Các khoản chi cho nhà khách, nhà ở cho công nhân...được tính vào giá điện. Đồng thời, yêu cầu EVN xây dựng quy chế sử dụng nhà khách.

Về việc sử dụng Quỹ bình ổn xăng dầu, "Tư lệnh" ngành Tài chính ví Quỹ này như "chiếc van" điều chỉnh giá. Ông thừa nhận, về bản chất thì người tiêu dùng vẫn phải trả giá xăng dầu, nhưng trong 10 lần tăng giá, Bộ Tài chính vẫn dùng quỹ này để bình ổn và nhận thấy Quỹ hoạt động tốt.

Bộ Tài chính sẽ rút ngắn chu kỳ tính giá để giá xăng dầu sát với giá thị trường, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Về nợ công, Bộ trưởng Tài chính khẳng định vẫn an toàn và thấp hơn mức 55% GDP mà Quốc hội cho phép.

'Chia lửa' cho Bộ trưởng Bộ Tài Chính, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cũng đã tham gia giải trình về những bất cập trong Nghị định 84/2009/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu. Nhận định trong thời gian vừa qua Nghị định 84 đã mang lại nhiều kết quả, tạo tiền đề thuận lợi thực hiện chủ trương giá theo cơ chế thị trường có sự quản lý nhà nước, song Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng thừa nhận, văn bản trên còn nhiều bất cập phải thay đổi, bổ sung.

Cụ thể, trong thời gian tới cần phải sửa đổi quy định quản lý để giá xăng dầu cần phải bám sát hơn diễn biến thị trường xăng dầu thế giới; tạo thêm điều kiện cạnh tranh trong kinh doanh xăng dầu, thiết kế thêm nhiều đầu mối, khuyến khích tư nhân tham gia, tránh độc quyền mang lại lợi ích cho người tiêu dùng.

Trước câu hỏi tại sao lại để những bất cập trên kéo dài sau 3 năm mà vẫn không sửa đổi: “Là cơ quan đầu mối chủ trì, xây dựng văn bản quản lý nhà nước, Bộ Công Thương xin nhận trách nhiệm trước QH về việc chậm ban hành văn bản sửa đổi, bổ sung Nghị định 84. Trong thời gian tới, Bộ xin cố gắng hoàn thành Dự thảo sửa đổi, sớm khắc phục những hạn chế”.

Về giá điện, người đứng đầu bộ Công Thương cho biết đã ban hành văn bản yêu cầu EVN công khai minh bạch các phương án điều chỉnh giá điện.

Nhân đây, một lần nữa, đại biểu lật lại vấn đề tiền xây biệt thự, sân tennis, theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, trong 6 dự án nhiệt điện của EVN, gồm Ô Môn 1, Phú Mỹ 1 và 4, Nghi Sơn 1, Hải Phòng 1, Quảng Ninh 1, có được tính vào giá điện hay chưa?

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết: Theo kiểm tra thực tế ban đầu tại một số dự án của Bộ Công Thương và theo báo cáo của EVN thì, trong 6 dự án mà Thanh tra Chính phủ đã nêu, chỉ có 1 dự án là Ô Môn 1 trong hạng mục khu nhà ở có xây dựng bể bơi, sân tennis, nhưng đây là dự án do Chính phủ Nhật cho vay ưu đãi, có chuyên gia nước ngoài nên ở giai đoạn đầu, việc xây dựng cơ sở thể thao phục vụ cho người nước ngoài là cần thiết, nhất là trong điều kiện địa điểm dự án ở xa nội thành thành phố Cần Thơ. Trong 6 dự án, đến nay mới duy nhất có dự án Phú Mỹ 1 là đưa chi phí khu nhà ở vào giá thành sản xuất (nhưng cũng chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng doanh thu, chỉ 1,3 - 3,7 tỷ đồng một năm).

“Tôi khẳng định các hạng mục bể bơi, nhà ở công nhân chưa được tính vào giá điện. Việc hạch toán những khoản chi trên như thế nào còn đang chờ hướng dẫn của bộ Tài chính”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nói.

Quay trở lại chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài Chính, đại biểu Trần Thu Thủy nêu hiện tượng nợ đọng, trốn thuế đang diễn ra phổ biến trong hoạt động DN. Xin Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và trách nhiệm khi để xảy ra sai phạm, có hay không sự tiếp tay bao che cho DN từ chính cán bộ của những ngành liên quan như thuế, hải quan. Bộ trưởng có biện pháp xử lý như thế nào?

Thừa nhận tình trạng tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng khẳng định đã chỉ đạo yêu cầu tất cả các cơ quan thuế phải có biện pháp xử lý nghiêm minh đối với những trường hợp bị phát hiện sai phạm. Trong năm 2013, Bộ Tài Chính đã tiến hành thanh tra và đưa ra kết luận xử lý với mức độ kỷ luật cảnh cáo 4 cán bộ công chức tại chi cục thuế các địa phương.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương chất vấn về việc vừa qua, Bộ Tài chính đã có những biện pháp kịp thời bình ổn giá trên thị trường, đặc biệt đưa chính sách áp giá trần đối với mặt hàng sữa. Tuy nhiên vấn đề quản lý giá thuốc chữa bệnh tới nay lại bị buông lỏng, khiến người bệnh vô cùng khó khăn. Bộ Tài chính có biện pháp gì để quản lý giá thuốc trong thời gian sắp tới?

Giải đáp vấn đề này, Bộ trưởng Dũng nói rằng, giá thuốc là vấn đề lớn, nhạy cảm, Chính phủ đã giao cho Bộ Tài Chính và Bộ Y Tế cùng quản lý mặt hàng này. Từ đây, Bộ trưởng Bộ tài chính đã đá quả bóng sang sân Bộ Y Tế:“Thực tế, với vai trò của mình, Bộ Tài chính xây dựng văn bản chính sách điều chỉnh, định giá thuốc. Tuy nhiên thuốc là mặt hàng phức tạp, ra hiệu thuốc họ bảo như thế nào thì biết thế. Duy chỉ có Bộ Y tế mới nắm được chuyên môn, biết rõ thành phần thuốc ra sao”.

Dự kiến trong phiên chất vấn sáng mai, Bộ trưởng Bộ y Tế Nguyễn Thị Kim Tiến sẽ trả lời vấn đề trên.

Minh Phương - Tuyết Trịnh