Rác thải từ tấm pin năng lượng mặt trời chứa nhiều hóa chất độc hại

Theo ước tính của Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế (IRENA), thế giới có thể chứa 78 triệu tấn rác từ các tấm pin mặt trời vào năm 2050. Điều này đặt ra một loạt thách thức về quản lý rác thải và tác động môi trường khi mà các tấm pin năng lượng mặt trời thường chứa các chất hóa học độc hại cũng như các kim loại nặng khác.

BBC dẫn lời tiến sĩ Rong Deng, chuyên gia về tái chế pin mặt trời tại Đại học New South Wales (Úc): "Thế giới đã lắp đặt hơn 1 terawatt điện mặt trời. Pin mặt trời thường có công suất khoảng 400 W, nên nếu tính cả mái nhà lẫn các trang trại điện mặt trời, có thể có tới 2,5 tỷ tấm pin".

Một trong những vấn đề lớn nhất liên quan đến tấm pin năng lượng mặt trời là việc xử lý rác thải điện tử sau khi chúng được sử dụng. Các tấm pin năng lượng mặt trời thường chứa các chất hóa học độc hại như plumb, cadmium, và chì, cũng như các kim loại nặng khác.

Việc không xử lý chúng một cách đúng đắn có thể dẫn đến ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. Ngoài ra, việc phân hủy các tấm pin này cũng đòi hỏi một lượng lớn năng lượng và tài nguyên, gây thêm nhiều tác động tiêu cực đến môi trường.

Một vấn đề khác liên quan đến tấm pin năng lượng mặt trời là việc sử dụng các nguyên liệu quý hiếm và có hại trong quá trình sản xuất chúng. Các nguyên liệu như silic và cadmium có thể gây ra nhiều vấn đề môi trường, từ ô nhiễm đất đến sự suy giảm của nguồn nước và sự mất mát đa dạng sinh học.

Tất cả những vấn đề này cần được xem xét một cách cẩn thận khi đánh giá các lợi ích và tác hại của việc sử dụng năng lượng mặt trời. Mặc dù năng lượng mặt trời đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng khí thải CO2 và giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch, nhưng chúng ta cũng cần phải nhìn nhận một cách toàn diện về tác động môi trường của các công nghệ này.

Để giải quyết các thách thức này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các chính phủ, các nhà sản xuất và các tổ chức phi chính phủ để phát triển và thúc đẩy các kỹ thuật tái chế hiệu quả và an toàn cho các tấm pin năng lượng mặt trời. Ngoài ra, việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới có thể giúp giảm thiểu tác động môi trường trong việc sản xuất và sử dụng tấm pin năng lượng mặt trời.

Liên quan tới việc tái chế pin năng lượng mặt trời, trước đó các tổ chức như Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA) cho biết, một trong những vấn đề làm phức tạp những nỗ lực tái chế là tấm pin mặt trời có xu hướng được bao bọc trong nhựa và bị kẹp giữa thủy tinh và một tấm nền. Mặc dù không thách thức về mặt kỹ thuật để tháo rời, nhưng nó cần thời gian. Tuy nhiên, những phương pháp hiện có không phải là cách xử lý thân thiện với môi trường nhất.

Ví dụ, tại một cơ sở xử lý rác thải điện tử điển hình, tấm pin mặt trời được tước bỏ khung nhôm và hộp nối để thu hồi kim loại bên trong. Tuy nhiên, phần còn lại của bảng điều khiển được bao bọc trong các lớp nhựa ethylene-vinyl axetat (EVA) liên kết với kính và khó gia công hơn rất nhiều. Vì lý do này, phần còn lại của tấm pin (thủy tinh, polyme và pin mặt trời) thường được cắt nhỏ một cách đơn giản, mặc dù nó được phủ trong các điện cực bạc và được hàn bằng thiếc và chì.

Vì phần lớn khối lượng của vật liệu này là thủy tinh, nên nó thường được coi như một dạng thủy tinh nghiền không tinh khiết. Loại thủy tinh thải này thường không thể được tái chế thêm vì nó thường chứa nhựa, chì, cadmium và antimon; nếu chúng bị rò rỉ ra khỏi chất thải, có thể gây hại cho môi trường.

Một trong những vấn đề chính của việc tái chế các tấm pin mặt trời tiếp theo chính là chi phí. Chi phí tái chế toàn bộ bảng điều khiển, như ở Mỹ, có giá từ 12 đến 25 USD, bao gồm cả chi phí vận chuyển. Mặt khác, chi phí ít hơn 1 USD (tùy thuộc vào tiểu bang) để xử lý một bảng điều khiển cũ. Điều này đặt ra nhiều khó khăn cho các quốc gia khi xử lý.

Quy định của Việt Nam về chất thải từ tấm quang điện mặt trời Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT là quy định của Việt Nam về quản lý chất thải nguy hại tuân theo Công ước Basel mà Việt Nam là nước thành viên. Các Quy định về quản lý chất thải và Bảo vệ môi trường ở Việt Nam đều tuân theo Luật Bảo vệ Môi trường (thúc đẩy giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế chất thải). Do đó, Nghị định về Quản lý chất thải và phế liệu (Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015) và Thông tư quy định về phát triển dự án và hợp đồng mua bán điện mẫu áp dụng cho các dự án điện mặt trời (Thông tư số 18/2020/TT-BCT ngày 17/07/2020) cùng một số quy định khác đều tuân theo Luật này. Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường, các nhà sản xuất, hoặc nhập khẩu có thể lựa chọn một trong các hình thức tái chế như sau: Tự tái chế; Thuê đơn vị tái chế; Ủy quyền cho bên thứ 3 để tổ chức tái chế (PRO). Các nhà sản xuất và các nhà nhập khẩu cũng có thể chọn cơ chế đóng góp tài chính cho Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam. Bảo lãnh tài chính được xác định theo khối lượng, hoặc đơn vị sản phẩm sản xuất và nhập khẩu được bán ra thị trường. Bảo lãnh tài chính được nộp và hoàn trả tại Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam, Quỹ Bảo vệ môi trường cấp tỉnh, hoặc tổ chức tài chính, tín dụng theo quy định của pháp luật. Trường hợp số tiền bảo lãnh còn lại, tổ chức tín dụng có trách nhiệm hoàn trả số tiền còn lại cho tổ chức, cá nhân đã đóng góp tài chính cho việc bảo vệ môi trường.

An Dương (T/h)