Cảnh báo không nên bỏ qua nguyên nhân động cơ ô tô không tản được nhiệt

Động cơ là thiết bị chuyển hóa một dạng năng lượng nào đó như xăng hoặc dầu thành động năng. Về cơ bản, chúng ta có thể chia động cơ nhiệt ra làm 2 loại chính là động cơ đốt trong và động cơ đốt ngoài.

Mỗi loại lại được chia thành nhiều loại nhỏ với những ưu nhược điểm khác nhau. Các loại động cơ đốt trong có thể kể đến như động cơ chạy xăng, động cơ chạy diesel, động cơ tuabin khí, động cơ xoay, động cơ 2 kỳ,... Động cơ đốt ngoài có thể kể đến 2 đại diện là động cơ hơi nước và động cơ Stirling.

Nguyên tắc hoạt động của động cơ ô tô dựa trên cơ chế khi sử dụng một lượng nhỏ nhiên liệu năng lượng cao như xăng (hoặc dầu diesel) trong một không gian khép kín nhỏ và đốt cháy, một lượng lớn năng lượng sẽ được sinh ra thông qua sức ép không khí giãn nở. 

Với vai trò chủ chốt của mình, động cơ ô tô luôn là hệ thống làm việc tối đa. Do đó, trong quá trình sử dụng, nhất là vào mùa nắng nóng nếu tài xế không biết cách chăm sóc sẽ rất dễ làm cho bộ phận này không tản được nhiệt gây nóng và nổ máy bất cứ lúc nào.

Thông tin về vấn đề này, kỹ sư Lê Văn Tạch cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến động cơ không tản được nhiệt dẫn đến máy bị quá nhiệt, bó máy. Trường hợp này phải làm lại máy như quạt két nước không hoạt động, đứt dây curoa khiến bơm nước không hoạt động, thiếu nước làm mát...

Kỹ sư Lê Văn Tạch còn nhấn mạnh, một trong những nguyên nhân làm nóng động cơ, động cơ không tản được nhiệt chính là cách chăm sóc và sử dụng động cơ không đúng cách của nhiều tài xế Việt.

Cụ thể, đối với động cơ xăng, thời điểm đánh lửa và tỉ lệ hỗn hợp khí đóng vai trò quyết định đến công suất của động cơ. Hệ thống nhiên liệu của động cơ xăng có chức năng điều chỉnh tỷ lệ xăng - không khí để có được khí hỗn hợp tối ưu cho mọi chế độ làm việc khác nhau của động cơ.

Vì vậy để động cơ hoạt động tối ưu thì thời điểm đánh lửa và tỉ lệ hỗn hợp khí phải được điều chỉnh đúng theo yêu cầu kĩ thuật của nhà sản xuất. Ngoại trừ dòng xe phun xăng điện tử EFI tỷ lệ xăng với không khí luôn được điều chỉnh theo tỷ lệ tối ưu tuỳ theo điều kiện vận hành.

Với động cơ Diesel, việc điều chỉnh bơm cao áp không đúng (về thời điểm phun và lưu lượng phun) cũng gây nên hiện tượng máy nóng, khói đen. Việc sử dụng không đúng loại dầu bôi trơn hay leo dốc khi hệ thống nước làm mát không đủ chất lượng phục vụ sẽ khiến cho động cơ phải vận hành quá tốc lực, dẫn đến hư hỏng nhiều cụm chi tiết. Đồng thời, để két làm mát bị tắc hoặc nước quá bẩn cũng là nguyên nhân làm mát giảm tác dụng tản nhiệt, tác động kép đến các bộ phận khác của động cơ.

Ngoài ra, quạt gió không hoạt động, làm giảm hiệu quả làm mát và gây nên hiện tượng nước sôi, nóng máy. Và khi bơm yếu hoặc do dây đai dẫn động kém thì dẫn đến lưu lượng và áp suất nước trong hệ thống không đảm bảo yêu cầu.

Một trong những nguyên nhân khiến động cơ không tản được nhiệt chính là van hằng nhiệt. Vì van hằng nhiệt có tác dụng rút ngằn thời gian chạy ấm máy để giảm hao mòn của động cơ. Nguyên lý làm việc của van hằng nhiệt là điều chỉnh lượng nước đi qua két làm mát theo nhiệt độ của nước làm mát. Khi động cơ mới khởi động, nhiệt độ nước làm mát còn thấp, van hằng nhiệt đóng đường nước làm mát đi vào két nước, nước tuần hoàn không qua két làm mát. Khi nhiệt độ nước tăng lên đến 60 độ C van bắt đầu mở dần để một phần nước qua két, khi nhiệt độ nước đạt 80 độ C, van hằng nhiệt mở hoàn toàn đường nước qua két làm mát.

Một trường hợp thường xảy ra đó là gioăng quy lát hỏng sẽ làm nước trong hệ thống làm mát sôi dẫn đến máy nóng, lọt khí, dầu vào trong hệ thống và dễ dàng phát hiện bởi trong nước có dầu và sủi bọt. Khi xảy ra hiện tượng này lập tức bạn phải ngừng nổ máy và đưa xe vào ga ra gần nhất để kiểm tra và khắc phục sự cố.

Để động cơ không mắc lỗi trên, lái xe cần để tâm đến đồng hồ báo nhiệt, khi có dấu hiệu bất thường thì nên tắt máy, dừng xe mở nắp ca pô kiểm tra. Trường hợp không tự xử lý được nên gọi cứu hộ để đảm bảo an toàn cho chủ xe và các bộ phận trên ô tô.

An Dương (T/h)