Vụ bầu Kiên: sự công tâm của công lý!?

Đây được coi là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế nói chung và hệ thống ngân hàng nói riêng. Việc truy tố, xét xử vụ án Nguyễn Đức Kiên và đồng phạm được cho là đã góp phần quan trọng trong việc buộc các ngân hàng thương mại cổ phần hoạt động theo đúng quy định pháp luật và giúp ngành ngân hàng, thị trường tài chính, tiền tệ được ổn định trong suốt thời gian vừa qua.

Qua quá trình điều tra, các cơ quan điều tra cũng đã xác định còn một số đối tượng phải bị truy tố trước pháp luật khi mở rộng điều tra vụ án. Tuy nhiên, việc này có thể sẽ được thực hiện ở công đoạn cuối của quy trình tố tụng, nghĩa là tòa sẽ xem xét vấn đề đó tới đây.

Bầu Kiên tại tòa

Trong phiên tòa xét xử Nguyễn Đức Kiên và các đồng phạm vừa qua, luật sư Hoàng Đôn Hùng (bào chữa cho bầu Kiên) cũng đã đề nghị HĐXX xem xét trách nhiệm và xử lý hành vi có dấu hiệu thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của từng cá nhân trong cơ quan Nhà nước có trách nhiệm liên quan. Ngoài ra, các luật sư bào chữa trong vụ án cũng đã cùng ký một bản kiến nghị gửi các đại biểu Quốc hội, các Ủy ban của Quốc hội, Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương, Văn phòng Quốc hội đề nghị giám sát việc điều tra, xét xử vụ án này.

Trước đó, trong phần luận tội, đại diện VKS khẳng định: việc VKSNDTC truy tố Nguyễn Đức Kiên và các đồng phạm là hoàn toàn có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Tại tòa, Nguyễn Đức Kiên đã không thành khẩn khai báo, không thừa nhận hành vi phạm tội, thể hiện thái độ coi thường pháp luật… nên cần cách ly bị cáo khỏi xã hội trong một thời gian dài.

Trong khi đó, Nguyễn Đức Kiên và bốn luật sư bào chữa đã phủ nhận hoàn toàn cáo buộc này đồng thời đưa ra những lý lẽ chứng minh bị cáo vô tội.

Và vì đây là một vụ án được dư luận cả nước hết sức chú ý đón theo dõi, lãnh đạo Nhà nước cũng đặc biệt quan tâm, trước giờ tuyên án, PLO xin điểm lại những diễn biến chính trong những ngày xét xử vừa qua.

Tội kinh doanh trái phép:

Cáo trạng buộc tội Nguyễn Đức Kiên về hai hành vi:

Thứ nhất, bầu Kiên thông qua 5 công ty do mình làm Chủ tịch HĐQT/Chủ tịch HĐTV tổ chức hoạt động kinh doanh không đúng với nội dung đăng ký kinh doanh, lợi dụng các cơ quan, tổ chức này để kinh doanh cổ phần, cổ phiếu.

Thứ hai, Công ty Thiên Nam do Kiên làm Chủ tịch HĐQT đã kinh doanh vàng trái phép.Tổng số tiền kinh doanh trái phép, theo cáo trạng, là trên 21.000 tỷ đồng.

Tại tòa, việc xác định “hoạt động góp vốn, mua cổ phần, cổ phiếu của DN khác có cần phải đăng ký kinh doanh hay không” để định tội bầu Kiên hiện vẫn chưa có được câu trả lời thỏa đáng từ các cơ quan nhà nước.

Cũng tại tòa, luật sư Hoàng Đôn Hùng đã cung cấp cho tòa 8 giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của các DN có hoạt động mua cổ phiếu và góp vốn vào DN khác. Trong số này có cả tên những tập đoàn kinh tế nhà nước như Tập đoàn Xăng dầu VN, Tập đoàn Điện lực VN, Tổng công ty Bưu Điện VN… Theo luật sư Hùng, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của các DN nói trên đều không thể hiện nội dung các doanh nghiệp này có hoạt động góp vốn.

Tuy nhiên, tranh luận lại, đại diện VKS viện dẫn điều 3 Luật Đầu tư 2005 quy định về việc đầu tư; khoản 2, điều 4 Luật Doanh nghiệp 2005 quy định về khái niệm kinh doanh. Căn cứ các điều luật nêu trên thì việc mua cổ phần, cổ phiếu, góp vốn vào DN khác là hoạt động kinh doanh… 

Về việc này, bầu Kiên trong lời cuối cùng cũng đã “cảm ơn” đại diện VKS vì giữ nguyên quan điểm về việc mua cổ phần, cổ phiếu là kinh doanh trái phép và mong ý kiến này được giữ trong suốt quá trình xét xử vì đây sẽ là bằng chứng giúp ông ta chứng minh mình không phạm tội.

Tội trốn thuế

Theo cáo trạng, do biết trước việc  QH có Nghị quyết về việc miễn thuế thu nhập cá nhân trong 6 tháng đầu năm 2009, Nguyễn Đức Kiên đã dùng thủ đoạn Ký hợp đồng ủy thác đầu tư tài chính giữa Công ty B&B (mà Kiên làm Chủ tịch HĐQT) với Nguyễn Thúy Hương (em gái Kiên, đồng thời là cổ đông của B&B) để chuyển lợi nhuận của doanh nghiệp sang cho cá nhân nhằm trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cho Công ty B&B. Số tiền trốn thuế, theo cáo buộc của VKS là trên 25 tỷ đồng.

Một điểm “bất thường” được vị đại diện VKS chỉ ra là bà Hương không phải bỏ một đồng vốn nào nhưng lại được hưởng lãi (đã được một lần chia lãi 68 tỷ đồng; ngoài ra còn khoản lợi nhuận 31 tỷ B&B không phân chia lợi nhuận mà ghi nhận nợ với bà Hương- PV) và kết luận: hợp đồng ủy thác giữa B&B và bà Hương là hợp đồng trá hình để trốn tránh việc nộp thuế doanh nghiệp.

Bầu Kiên phủ nhận tất cả các cáo buộc này và cho rằng công ty B&B phát sinh lỗ khoảng 168 tỷ, số thuế thu nhập DN phải nộp là 0 đồng; công ty B&B cũng là công ty vừa và nhỏ nên cũng được ưu đãi miễn thuế trong thời điểm đó, do vậy công ty không hề trốn thuế như VKS cáo buộc.

Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản 

Cùng bị truy tố với tội danh này còn có hai đồng phạm của Kiên là Trần Ngọc Thanh và Nguyễn Thị Hải Yến.

“Trong bốn tội danh tôi bị truy tố, đây là tội danh tôi thấy buồn nhất, bức xúc nhất. Tôi, một doanh nhân có tên tuổi, có uy tín, có tiền của, mà lại đi lừa đảo bạn bè thân của mình? Những người không biết được thực chất của vụ án, không biết được bản chất sự việc, sẽ nghĩ ra sao, sẽ đánh giá thế nào về con người tôi?”- bầu Kiên đã bức xúc phát biểu tại tòa trong phần tự bào chữa.

Theo VKS, mặc dù đã thế chấp hơn 20 triệu cổ phiếu Công ty CP Thép Hòa Phát cho ACB (để bảo đảm cho việc phát hành trái phiếu trị giá 800 tỷ đồng tại NH này), nhưng ba bị cáo vẫn ký hợp đồng chuyển nhượng số cổ phần này cho Công ty TNHH MTV Hòa Phát để chiếm đoạt 264 tỉ đồng của công ty này. Đại diện VKS tại tòa cho rằng, Công ty TNHH MTV Thép Hòa Phát đã khai không biết số cổ phiếu trên đã được thế chấp và đã có đơn đề nghị cơ quan điều tra làm rõ vấn đề này. Tại tòa, cả ông Trần Đình Long (chủ tịch HĐQT) và ông Trần Tuấn Dương (TGĐ Tập đoàn Hòa Phát) đều khẳng định không biết 20 triệu cổ phiếu kia đã bị thế chấp, nếu biết đã không mua. 

Đại diện Công ty TNHH MTV Thép Hòa Phát đặt câu hỏi với Tòa: "Đến thời điểm này, chúng tôi đã thu hồi được tiền rồi, không có thiệt hại gì cả. Vậy chúng tôi có còn là nguyên đơn dân sự nữa không?".

Bào chữa cho tội này bị cáo Kiên cho rằng đó là sự giúp đỡ bạn bè, “Nếu anh Long không phải là bạn tôi, nếu lãnh đạo Hòa Phát không phải là bạn tôi, tôi có thể xác định ngay với cơ quan điều tra tôi là bị hại trong trường hợp mua bán cổ phiếu giữa Công ty TNHH MTV Thép Hòa Phát và ACBI”

Về việc này, ông Mai Văn Hà (Phó Tổng GĐ Công ty CP Thép Hòa Phát) đã thừa nhận có ký vào giấy đề nghị phong tỏa 20 triệu cổ phần bị thế chấp cùng với ACBI tuy nhiên lại quên không thông báo với văn thư nên toàn hệ thống công ty không biết.

Ở tội này, bầu Kiên cho rằng cơ quan điều tra đã hình sự hóa hoạt động kinh tế. Bầu Kiên cũng xin miễn TNHS cho hai bị cáo đồng phạm và khẳng định sẽ chịu toàn bộ trách nhiệm với tư cách là Chủ tịch HĐQT ACBI.

Tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng của Nguyễn Đức Kiên và các lãnh đạo ACB

Theo cáo trạng, Nguyễn Đức Kiên cùng các lãnh đạo ACB đã chỉ đạo việc ủy thác số tiền gần 719 tỷ đồng cho 19 nhân viên ACB gửi tiết kiệm vào Vietinbank Chi nhánh Nhà Bè và Vietinbank Chi nhánh TP.HCM. Toàn bộ số tiền ủy thác này đã bị Huỳnh Thị Huyền Như dùng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt.

Ngoài ra, các lãnh đạo ACB và bầu Kiên đã chỉ đạo và thực hiện việc đầu tư mua cổ phiếu ACB trái quy định, tiếp tục gây thiệt hại cho Ngân hàng này trên 687 tỷ đồng.

VKS nhận định, trong vụ án này, Nguyễn Đức Kiên giữ vai trò chủ mưu. Kiên đã sử dụng áp lực, quyền lực của mình tại ACB để buộc các thành viên trong Thường trực HĐQT phải thực hiện theo ý chí của mình. Các ý kiến của Kiên sau đó đã trở thành Nghị quyết của HĐQT ACB.

Riêng ở tội này, nhiều tranh luận nảy lửa đã xảy ra nhằm làm rõ ai phải chịu trách nhiệm số tiền 718 tỷ đồng đã bị “siêu lừa” Huyền Như chiếm đoạt giữa ngân hàng ACB với Vietinbank; làm rõ việc ủy thác cho nhân viên của ngân hàng đi gửi tiền là đúng Luật hay không.

Đại diện VKS cho rằng có động cơ, lợi ích nhóm trong việc ACB ủy thác cho nhân viên đi gửi tiền vào Vietinbank. Giấy phép của ACB chỉ được tiếp nhận ủy thác chứ không được ủy thác cho vay và ủy thác gửi tiền.

Với tội danh này, bầu Kiên và các bị cáo lãnh đạo ACB đều phủ nhận cho rằng đã làm đúng quy định pháp luật. Trong phần tranh luận lại, Nguyễn Đức Kiên đã khai một chứng cứ quan trọng rằng có một cuộc họp giữa Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình với 22 đại diện NH vào ngày 8-9-2011 liên quan đến hoạt động ủy thác gửi tiền. Tại cuộc họp Thống đốc đã kết luận NH Nhà nước không truy cứu các NH việc đã cho gửi tiền hoặc nhận tiền trong thời gian qua”.

Về chủ trương của thường trực HĐQT ACB đầu tư mua cổ phiếu gây thua lỗ cho ACB 687 tỉ đồng, đại diện VKS cho rằng chủ trương này đã được đưa ra bàn bạc rất kĩ, rất sâu, rất cụ thể tại cuộc họp. Sau đó, Thường trực HĐQT giao cho Nguyễn Đức Kiên chỉ đạo công ty ACBS (là công ty chứng khoán do ACB sở hữu 100% vốn) mua cổ phiếu của chính ACB... "Tiền của ACB lại quay về chính ACB. Tôi có thể gọi tên dòng tiền này là đường vòng tội lỗi”- đại diện VKS nhận định.

Theo chinhphu.vn, nhân dân mong rằng, trong quá trình điều tra, xét xử vụ án Nguyễn Đức Kiên tới đây sẽ không có vùng cấm, không thể có thế lực nào ngăn cản, cản trở quá trình điều tra xét xử, phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Chỉ có như vậy thì vụ án Nguyễn Đức Kiên và đồng phạm mới giải quyết được tận gốc, tạo được niềm tin của nhân dân vào Đảng Nhà nước ta. Nhân dân cả nước đang dõi theo và kỳ vọng vào sự công tâm của những người giữ cán cân công lý và các cơ quan tố tụng tại vụ án này.

Thu Nguyệt

Theo Báo PLTPHCM