Thiết lập thành công bản đồ 1:250.000 cho Hoàng Sa và Trường Sa

Dự án Giám sát tài nguyên – môi trường biển, hải đảo bằng công nghệ viễn thám do Bộ Tài nguyên Môi trường giao cho Cục Viễn thám quốc gia thực hiện. Đây là dự án thành phần thuộc Đề án tổng thể về điều tra cơ bản và quản lý tài nguyên môi trường biển đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020.

Lập bản đồ cho Hoàng Sa và Trường Sa

Dự án hoàn thành được Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường phê duyệt công nhận là 1 trong 10 sự kiện nổi bật của ngành tài nguyên và môi trường năm 2014.

Theo Cục Viễn Công nghệ viễn thám Quốc gia, thuộc Bộ Tài nguyên Môi trường (Bộ TN-MT), công nghệ viễn thám có ưu điểm vượt trội so với các phương pháp truyền thống khác về khả năng cung cấp thông tin trên diện rộng, liên tục, chính xác, khách quan, nhanh chóng, không hạn chế ở biên giới địa lý, có thể cung cấp cả thông tin về không gian và thuộc tính lý hóa của đối tượng quan trắc. Với ưu thế này, trong một số trường hợp, đặc biệt là công tác giám sát tài nguyên – môi trường biển và hải đảo, nó là công cụ duy nhất có hiệu quả, trong bối cảnh một số khu vực biển, đảo thuộc chủ quyền của nước ta vẫn còn khó tiếp cận một cách trực tiếp.

Đại diện Cục Viễn thám Quốc gia cho hay, mục tiêu của dự án là thiết lập được cơ sở dữ liệu thông tin địa lý ảnh vệ tinh đa thời gian cho toàn bộ vùng biển và hải đảo Việt Nam. Thành lập được bộ bản đồ địa hình tỷ lệ 1:250.000 bằng tư liệu ảnh vệ tinh cho 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Cục Viễn Thám Quốc gia cũng đặt mục tiêu thiết lập được dữ liệu chuyên đề về một số yếu tố môi trường vật lý, hóa học và sinh vật vùng biển theo những khoảng thời gian trong năm bao gồm 4 mùa và các yếu tố lớp phủ bề mặt vùng ven biển và hải đảo Việt Nam. Đặc biệt, một trong những mục tiêu quan trọng của dự án nữa là có được hệ thống giám sát đa thời gian phục vụ công tác điều tra cơ bản, theo dõi biến động tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, góp phần bảo đảm an ninh quốc phòng và chủ quyền quốc gia.

Sau 3 năm triển khai và hoàn thành, dự án đã đạt nước những kết quả hoàn toàn đáp ứng được những mục tiêu đặt ra. Cụ thể, bình đồ ảnh vệ tinh Spot 5 độ phân giải 2,5m tỷ lệ 1/25.000 là 260 mảnh. Bình độ ảnh Modis, Meris, EnvisatAsar tỷ lệ 1:1.000.000 là 432 mảnh. Bình đồ ảnh vệ sinh Spot 5, Spot 4 tỷ lệ 1:50.000 là 185 mảnh. Bản đồ địa hình tỷ lệ 1:25.000 vùng quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa là 260 mảnh. Bản đồ địa hình tỷ lệ 1:250.000 vùng quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa là 20 mảnh.

Nguyên lý thu nhận ảnh vệ tinh của công nghệ viễn thám. Ảnh minh họa: Internet

Nhiều kết quả quan trọng khác cũng đã đạt được. Đó là Bộ bản đồ kèm các số liệu theo 4 mùa/năm về Phân bố hàm lượng diệp lục nước biển vùng biển Việt Nam là 144 mảnh tỷ lệ 1:1.000.000.

Nguồn tư liệu quý về tài nguyên môi trường

Những kết quả trên là vô cùng quan trọng trong công tác giám sát tài nguyên, môi trường. Đại diện Cục Viễn thám Quốc gia nhận định, không thể có một nguồn tài liệu nào bao quát trên một diện tích rộng, có khả năng cập nhật theo chu kỳ và chứa đựng nhiều thông tin khu vực biển tốt như nguồn thông tin từ ảnh viễn thám.

Dự án đã khẳng định hiệu quả đầu tư của trạm thu ảnh vệ tinh quốc gia mà chính phủ Việt Nam đã đầu tư thông qua khả năng đáp ứng nguồn tư liệu ảnh vệ tinh tức thời, đa thời gian cho triển khai các hạng mục thuộc dự án.

Về mặt dữ liệu, theo đánh giá của Bộ TN-MT, sản phẩm của dự án sẽ là một bộ tư liệu quý để các Bộ, ngành, địa phương liên quan sử dụng phục vụ cho công tác quy hoạch, phát triển kinh tế biển, khai thác sử dụng phục vụ cho công tác quy hoạch phát triển kinh tế biển, khai thác, sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên biển, bảo vệ môi trường biển và phòng chống thiên tai. Đồng thời, dự án cũng góp phần tăng cường an ninh quốc phòng, bảo đảm chủ quyền vùng lãnh hải quốc gia.

Về mặt khoa học công nghệ, hiệu quả mang lại của dự án cũng được đánh giá rất tốt. Công nghệ viễn thám có ưu điểm vượt trội so với các phương pháp truyền thống khác về thông tin không gian rộng, đa thời gian, chính xác, khách quan, nhanh chóng. Trong một số trường hợp, đặc biệt là công tác giám sát tài nguyên môi trường biển và hải đảo, công nghệ viễn thám là công cụ duy nhất có hiệu quả.

Với vị trí địa lý và hình thể nước ta có đường bờ biển dài, diện tích vùng biển rất lớn và rất nhiều đảo lớn nhỏ, việc áp dụng công nghệ viễn thám và sử dụng nguồn dữ liệu ảnh từ trạm thu ảnh vệ tinh hiện có sẽ là giải pháp hữu hiệu để có được những thông tin cơ bản về tài nguyên môi trường biển. Đó là thông tin về các yếu tố vật lý, sinh học biển, xác định vị trí, hình dáng, diện tích các hải đảo, những nơi khó có điều kiện tiếp cận để điều tra bằng các phương pháp truyền thống như hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Đặc biệt, việc sử dụng nguồn tư liệu ảnh vệ tính thu được theo những khoảng thời gian khác nhau sẽ cho phép giám sát biến động tài nguyên môi trường biển, hải đảo theo chu kỳ và có thể tiến tới giám sát theo thời gian thực.

Trần Hoài