Xu hướng định hình tiêu dùng Việt Nam năm 2024

Theo McKinsey & Company - một công ty tư vấn quản trị toàn cầu, triển vọng lạc quan của người tiêu dùng trung lưu ở Việt Nam vẫn vững vàng, ngay cả khi đối mặt với những thách thức kinh tế và thời kỳ hậu suy thoái. Tương lai nền kinh tế Việt Nam có vẻ đầy hứa hẹn trong thập kỷ tới, với mức tăng trưởng GDP dự kiến dao động từ 2% đến 7% trong khoảng thời gian từ năm 2023 đến 2030.

Sự tăng trưởng kinh tế này chủ yếu được thúc đẩy bởi lĩnh vực sản xuất đang phát triển mạnh của Việt Nam, được hưởng lợi từ một trong những mức lương thấp nhất khu vực. Ngoài ra, lực lượng lao động được giáo dục tốt của đất nước đóng góp đáng kể vào sức mạnh kinh tế của đất nước.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang phải đối mặt với những khó khăn kinh tế có khả năng ảnh hưởng đến sức mua của người dân. Đáng chú ý, nhu cầu từ các thị trường quan trọng như Mỹ và Liên minh châu Âu sụt giảm, dẫn đến giá trị xuất khẩu của Việt Nam dự kiến giảm 9-10% trong năm 2023, trái ngược với mức 14% ghi nhận vào năm 2022.

Đồng thời, với lạm phát duy trì ở mức khoảng 3,8% trong suốt năm 2023, có thể gây gánh nặng đáng kể cho những người có thu nhập thấp. Do đó, người dân có thể cảm nhận được những tác động bất lợi của lạm phát, làm giảm khả năng mua hàng của họ và gây căng thẳng cho thị trường thế chấp.

Theo khảo sát của McKinsey, người tiêu dùng Việt Nam đang trở nên sáng suốt hơn và có ý thức hơn về chi phí. Họ dự kiến sẽ sửa đổi mô hình chi tiêu của mình để ứng phó với những thách thức kinh tế và cảm giác bất ổn. Hơn 90% người tiêu dùng bày tỏ lo lắng về giá cả leo thang, đặc biệt trong bối cảnh lạm phát, thiếu hụt nhiên liệu, chi phí nhiên liệu tăng và lãi suất cao hơn. Căng thẳng tài chính gia tăng và sự không chắc chắn này cũng đang thúc đẩy người tiêu dùng đưa ra các quyết định mua sắm cẩn thận và được nghiên cứu kỹ lưỡng hơn, báo hiệu sự thay đổi trong hành vi mua hàng của họ.

Xu hướng tiêu dùng Việt Nam trong năm 2024

Xu hướng tiêu dùng tại Việt Nam năm 2024 có thể chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, như được nhấn mạnh trong Báo cáo Xu hướng Tiêu dùng Toàn cầu năm 2023 của Qualtricss.

Theo đó, người tiêu dùng Việt Nam đang tích hợp công nghệ thông minh vào cuộc sống hàng ngày, không chỉ sử dụng điện thoại thông minh để liên lạc, làm việc và giải trí mà còn kết hợp các thiết bị thông minh khác như đồng hồ, tai nghe, loa, máy ảnh và TV thông minh. Cách tiếp cận am hiểu công nghệ này nhằm mục đích nâng cao chất lượng cuộc sống nói chung. Ngoài ra, xu hướng sử dụng các ứng dụng thông minh để giao dịch, đặt chỗ và thanh toán nhanh chóng và thuận tiện đang ngày càng gia tăng.

Bên cạnh đó, mua sắm trực tuyến ngày càng được người tiêu dùng Việt Nam ưa chuộng nhờ sự tiện lợi, sản phẩm đa dạng và giá cả cạnh tranh. Theo một báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường Cimigo, doanh thu bán lẻ và dịch vụ đã tăng khoảng 19,8% vào năm 2022 so với năm 2019. Nền kinh tế internet tại Việt Nam được dự đoán sẽ tăng từ 23 tỷ USD năm 2022 lên ước tính 52 tỷ USD vào năm 2025. Người tiêu dùng tại Việt Nam cũng đang tìm kiếm trải nghiệm đa kênh, mong muốn tích hợp liền mạch cả kênh mua sắm trực tuyến và ngoại tuyến.

Ngoài ra, với nhận thức ngày càng cao về các vấn đề môi trường, xã hội và sức khỏe, người tiêu dùng Việt Nam đang ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc minh bạch, thân thiện với môi trường và an toàn. Xu hướng lựa chọn các sản phẩm và dịch vụ có tác động tiêu cực tối thiểu đến môi trường và sức khỏe con người ngày càng tăng.

Sự thay đổi này được thể hiện qua hành vi người tiêu dùng Việt Nam, trong đó 80% sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho các sản phẩm cam kết giá trị “xanh” và “sạch”, đặc biệt là những sản phẩm được sản xuất bằng nguyên liệu thô thân thiện với môi trường.

Vào năm 2024, kỳ vọng sẽ có một thị trường phát triển mạnh cho các sản phẩm xanh như trái cây và rau hữu cơ, thực phẩm chay, nước lọc, bảo quản sinh học và năng lượng tái tạo. Những sản phẩm này có khả năng thu hút sự chú ý của người tiêu dùng đang ngày càng có xu hướng lựa chọn bền vững.

Theo báo cáo của UNFPA, Việt Nam đang trải qua một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất trên toàn cầu. Tỷ lệ người cao tuổi (60 tuổi trở lên) trong tổng dân số đã tăng từ 9,9% năm 2011 lên 12% vào năm 2021 và dự kiến sẽ tăng lên 17,9% vào năm 2030.

Sự thay đổi nhân khẩu học này đặt ra những thách thức nhưng nó cũng mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và chăm sóc người già. Nhóm người cao tuổi đại diện cho phân khúc khách hàng tiềm năng có thu nhập ổn định, có nhiều thời gian rảnh rỗi và nhận thức về tiêu dùng được nâng cao.

Vào năm 2024, dự đoán thị trường sản phẩm và dịch vụ phục vụ người cao tuổi sẽ chứng kiến sự đổi mới và đa dạng ngày càng tăng. Xu hướng phát triển các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi, tập trung vào chăm sóc sức khỏe, an toàn và tiện lợi, dự kiến sẽ tiếp tục đi lên. Các doanh nghiệp có thể khai thác thị trường đang phát triển này bằng cách giải quyết các yêu cầu đặc biệt của dân số già. Nhìn chung, Việt Nam là thị trường tiềm năng cho các doanh nghiệp nước ngoài muốn đầu tư hoặc mở rộng kinh doanh. Tuy nhiên, để thành công tại thị trường này, doanh nghiệp cần nắm bắt và đáp ứng xu hướng tiêu dùng mới của người Việt.

Theo World Data Lab tổ chức phân tích dữ liệu uy tín toàn cầu, vào năm 2024, Việt Nam sẽ có thêm 4 triệu người thuộc tầng lớp trung lưu và đến năm 2030 sẽ có thêm 23,2 triệu người (đứng thứ 5 trong 9 quốc gia châu Á). Dân số tăng nhanh, đặc biệt sự mở rộng của tầng lớp trung lưu đang thúc đẩy nhu cầu sử dụng các mặt hàng có thương hiệu và chất lượng cao tại Việt Nam.

Do đó, VND kỳ vọng nhu cầu trang sức sẽ tăng theo sự tăng trưởng của tầng lớp trung lưu và thượng lưu. Theo khảo sát của Google, 57% người tiêu dùng có mức chi tiêu cao sẽ tiếp tục tăng chi tiêu trong 12 tháng tới.

Thời gian qua, nhu cầu sản phẩm ICT (công nghệ thông tin và truyền thông) và điện tử tiêu dùng bị ảnh hưởng mạnh. Thị trường bán lẻ và phân phối điện tử tiêu dùng tiếp tục bị ảnh hưởng do đây là các sản phẩm mà khách hàng cắt giảm nhiều nhất khi thu nhập bị ảnh hưởng. VND kỳ vọng nhu cầu về sản phẩm ICT sẽ bắt đầu phục hồi từ nửa cuối năm 2024 đến đầu năm 2025.

Niềm tin của người tiêu dùng phục hồi chậm cho thấy, nhu cầu thay điện thoại mới của người tiêu dùng sẽ chậm hơn. Do đó, chu kỳ tiêu thụ điện thoại mới sẽ rơi vào nửa cuối năm 2024, khi các mẫu điện thoại mới được ra mắt và nền kinh tế dần phục hồi. Doanh thu mảng ICT và điện máy trong năm 2025 sẽ trở lại mức của năm 2022 – mức đỉnh điểm tiêu dùng sau đại dịch.

Về dài hạn, nhu cầu sản phẩm ICT và điện tử tiêu dùng sẽ tăng trở lại. Với dân số hơn 100 triệu người và nhóm nhân khẩu học trẻ sẽ tạo nhu cầu cao về nhiều loại sản phẩm từ điện tử tiêu dùng đến thiết bị gia dụng và duy trì mức tăng trưởng bền vững từ 6% - 10%/năm trong giai đoạn 2023 - 2026, theo Euromonitor.

Thị trường hàng hóa điện tử của Việt Nam có triển vọng tích cực trong dài hạn nhờ dân số hơn 100 triệu người và nhóm nhân khẩu học trẻ (trong đó 70% dưới 35 tuổi). Bên cạnh đó, dân số am hiểu công nghệ cùng với sự phát triển của nền kinh tế internet và sự mở rộng của tầng lớp trung lưu sẽ tạo nhu cầu cao về nhiều loại sản phẩm từ điện tử tiêu dùng đến thiết bị gia dụng. Ngoài ra, xu hướng cập nhật công nghệ mới như chip Al cũng sẽ thúc đẩy nhu cầu thay đổi thiết bị điện tử trong những năm tới.

Khánh Mai (t/h)